Te oud om op sollicitatiegesprek te komen? ‘Leeftijdsdiscriminatie is overal, maar we zijn ons er vaak niet bewust van’
Hoe hack je vooroordelen over leeftijd en ouderdom uit het sollicitatieproces? In die vraag doken data-onderzoekers, psychologen en HR-medewerkers tijdens de AnyAge.AI-hackathon. ‘AI kan juist ingezet worden om het sollicitatieproces eerlijker te maken.’
Wie op oudere leeftijd gaat solliciteren, loopt het risico ten prooi te vallen aan ageism: negatieve vooroordelen en stereotypes over ouderdom. Op de werkvloer kan zo’n vooroordeel zijn dat oudere werknemers technologische vaardigheden niet snel oppakken, of zich stug opstellen bij veranderingen in werkwijze.
Fris en dynamisch
Bij sollicitatieprocedures wordt vaak software gebruikt die met behulp van kunstmatige intelligentie een voorselectie maakt van ingestuurde CV’s en motivatiebrieven, waardoor oudere sollicitanten er vaak, onbedoeld, uit worden gefilterd. Dit heeft ook te maken met de vacatures zelf, ziet Ittay Mannheim, die zich als onderzoeker bij Methodologie en Statistiek specialiseert in ageism en digitale technologie. ‘Zo zijn sommige formuleringen toegespitst op een jonger publiek, denk aan woorden als ‘frisse energie’ en ‘dynamisch’.’ Vaak zijn HR-managers zich niet eens bewust van dit sturende taalgebruik.
Eerlijker sollicitatieproces
Om te onderzoeken hoe het sollicitatieproces eerlijker kan verlopen, organiseerden Mannheim en zijn collega Rüya Koçer eind juni de AnyAge.ai Hackathon. Negen multidisciplinaire teams, met deelnemers uit de psychologie, data science en HR, bogen zich over oplossingen voor ageism in het selectieproces. ‘Uniek aan deze hackathon is de participatieve opzet; van tevoren namen we interviews af bij HR-managers en zij maakten ook deel uit van de jury. Ook consulteerden we meerdere keren met een stuurgroep naar aanloop van de hackathon.’
'Verwijder leeftijd van het CV, zo voorkom je onbewuste vooroordelen'
Als Recruitmentadviseur, Arbeidsmarktcommunicatiespecialist en Beleidsadviseur Arbeidsmobiliteit binnen het team HR Beleid zijn we dagelijks bezig met werving & selectie én met thema’s als diversiteit en inclusie. Toen deze AI-Hacketon op ons pad kwam, sprak het ons dan ook direct aan. We wilden er graag meer over leren, onze ideeën delen en meedenken over mogelijke oplossingen. In een multidisciplinair team konden we rekenen op ieders expertise. Wat nemen we mee met de volgende selectieronde: verwijder gevoelige gegevens, zoals leeftijd, van het CV. Zo voorkom je onbewuste vooroordelen tijdens de selectie. Dankzij steeds betere algoritmes en tools wordt het mogelijk om een selectieproces te creëren dat niet discrimineert, maar talent op waarde schat.'
Michèlle van Wijk, Daniëlle van Rijk en Brenda Prins waren onderdeel van het winnende team van de hackathon
Effectieve oplossingen
De deelnemers kregen een dataset om hun algoritme op te trainen, en werkten met twee vacatures, een junior en senior positie, en tien CV’s van sollicitanten. Hun eigen prototypes pasten ze toe om uiteindelijk een lijst te krijgen van de top tien meest geschikte sollicitanten.’ Aan de teams de taak om de meeste effectieve oplossingen te bedenken om AI minder bevooroordeeld te maken.
Uiteindelijk wonnen drie teams een prijs van 2000, 1000 en 500 euro. ‘De jury keek naar of de oplossingen het sollicitatieproces eerlijker maakten, of het team al een concreet prototype had ontworpen en of de ideeën origineel waren.’ Zo kwam één team met een mogelijkheid om zogenaamde ‘twijfelgevallen’, CV’s die niet volledig geschikt maar ook niet helemaal ongeschikt waren, opnieuw te overwegen. Ook stelde een team voor om AI in te zetten om HR-managers te adviseren om inclusieve taal te gebruiken in hun vacatures. Ook werd er verder gekeken dan alleen het algoritme; hoe creëer je binnen een organisatie meer bewustzijn over vooroordelen?
Bewustwording
‘Uiteindelijk is dit ook waarom we de hackathon hebben georganiseerd,’ vertelt Mannheim. ‘Om meer bewustzijn over dit thema aan te wakkeren. In die zin zou de hackathon zelf óók een interventie kunnen zijn die aanzet tot verandering.’ En dat is nodig, volgens de onderzoeker. ‘We zijn ons minder bewust van leeftijdsdiscriminatie dan van vele andere vormen van discriminatie. Terwijl het aanwezig is in onze hele maatschappij; de gezondheidszorg, technologie, de media. Als we hier niets mee doen, zal iedereen er op den duur onder lijden.’