Kiem-workshop Strategic Litigation ontsluit nieuwe samenwerkingsopties voor jonge onderzoekers
Als onderdeel van het KIEM-project ‘Litigation in the name of public interest’ organiseerden onderzoekers Rowie Stolk en Caelesta Braun een interdisciplinaire workshop over het onderwerp. Vooral voor startende promovendi leverde dit waardevolle ontmoetingen op.
Hoe vaak stappen belangenorganisaties naar de rechter om politici tot actie te dwingen, en hoe succesvol zijn ze dan? Dat was de centrale vraag van het KIEM-project ‘Litigation in the name of public interest’, opgestart door onderzoekers Rowie Stolk (universitair docent Staats- en Bestuursrecht) en Caelesta Braun (hoogleraar Public Governance and Civil Society). Samen legden ze een database aan om meer inzicht te krijgen in de rechtsgang van belangenorganisaties. Maar het project omvatte ook nog een tweedaagse workshop om onderzoekers vanuit meerdere disciplines bij elkaar te krijgen, die het onderwerp vanuit hun eigen perspectief bestuderen.
Zo kwamen politicologen, antropologen, sociologen en juristen bijeen om elkaar te ontmoeten, te horen over elkaars onderzoek en om te kijken of ze verdere mogelijkheden tot samenwerking zagen. Rowie Stolk was een van de organisatoren.
Interdisciplinair samenwerken vraagt in eerste instantie veel tijd omdat onderzoekers elkaars taal moeten leren kennen. Was dat ook hier het geval?
‘Zeker, je merkt het alleen al bij gebruik van definities. Wanneer een belangenorganisatie naar de rechter gaat, heeft de ene wetenschapper het over “strategisch procederen”. De ander noemt het “public interest litigation”, en een derde persoon noemt het “legal mobilisation”. Er ontstond ook nog een hele discussie over de vraag of er sprake is van legal mobilisation als je naar de Ombudsman stapt, of via internetconsultaties reageert op wetsvoorstellen van de overheid. Voor de één was dat superduidelijk, anderen hadden daar veel meer vraagtekens bij. Bij presentaties ontstond er veel discussie over termen. Soms werd er dan gezegd: “Als wij die titel zien, denken we niet dat dat iets te maken heeft met dit onderwerp.” Dus dat was heel leerzaam en stimulerend.’
Wat heeft de workshop uiteindelijk opgeleverd?
‘We hebben ervoor gekozen om vooral mensen uit te nodigen die nog aan het begin van hun onderzoek staan. Kersverse promovendi vertelden over hun onderzoeksplannen en luisterden welke andere disciplines voor hen interessant waren. Postdocs en universitair docenten presenteerden conceptartikelen. Elke presentatie werd ook bewust becommentarieerd door een onderzoeker van een andere discipline. We hebben tijdens de twee dagen vooral mogelijke samenwerkingen besproken. Gelukkig zagen veel mensen openingen. Voor mijzelf en Caelesta Braun was de workshop heel nuttig, omdat we nog goede tips hebben gekregen voor het opschonen van de dataset die we dankzij de Kiem-beurs konden opstellen. Tot slot: we hadden ook een journalist van de Correspondent uitgenodigd die zich veel met klimaat- en milieurechtszaken bezighoudt. Hij dacht met deelnemers en sprekers mee over het soort informatie dat interessant is om te delen met journalisten, en hoe je onderzoeksresultaten ook breder onder de aandacht kunt brengen.’
Hoe uniek is een workshop als deze?
‘Procederende belangenorganisaties is een veelbesproken onderwerp op het moment, maar vaak vinden bijeenkomsten op dit thema plaats vanuit één perspectief. Bijvoorbeeld vanuit de invalshoek immigratie of klimaat, of vanuit een wetenschappelijke discipline zoals Europees recht. Maar een workshop die het hele spectrum van invalshoeken belicht, dat is volgens mij in Nederland nog niet gedaan. En dat blijkt dus een heel nuttige aanpak te zijn, zeker voor jonge onderzoekers. Mijn promovendi bestuursrecht bijvoorbeeld, hebben niet zo vaak de kans om tijdens één gelegenheid te praten met politicologen, bestuurskundigen of rechtssociologen. En om een overzicht te krijgen van de discussies die er binnen dit thema worden gevoerd. Een evenement als dit is heel drempelverlagend, omdat ze anders niet zouden weten hoe ze moeten beginnen met het in kaart krijgen van alle perspectieven.’
Wat is de Kiem-beurs?
De Universiteit Leiden stelt via Kiem tussen 2024 en 2026 jaarlijks 25 seed grants beschikbaar aan medewerkers voor het ontwikkelen van nieuwe interdisciplinaire (interfacultaire) onderwijs- en onderzoekssamenwerkingen en -ontmoetingen. Bij een aanvraag voor de Kiem-call (€10.000 per project) dienen collega’s betrokken te zijn van tenminste twee faculteiten van de Universiteit Leiden.