'Werkwijze Pfizer lijkt op klassieke cv-bv-constructie die veel Amerikaanse multinationals gebruiken'
Vaccinproducent Pfizer verdient miljarden aan coronavaccins die overheden inkopen. De vaccins zijn mede ontwikkeld dankzij research van universiteiten en worden betaald met belastinggeld. Maar Pfizer betaalt liefst zo min mogelijk belasting. Via Nederland weet het bedrijf aan de greep van belastingdiensten te ontkomen.
De miljarden die Pfizer van overheden ontvangt voor zijn vaccin, zal het van oorsprong Amerikaanse bedrijf waarschijnlijk door belastingparadijzen sluizen. Het gaat onder meer om Nederland, Luxemburg, Ierland en Delaware. Zo vinden we een Nederlandse bv van Pfizer in het Handelsregister, AHP Manufacturing, die onder een Luxemburgse vennootschap valt, Pfizer Shareholdings Intermediate SARL. Uit de statuten daarvan blijkt weer betrokkenheid van vennootschappen in Gibraltar.
'Het is altijd lastig om precies te zien wat een multinational doet, maar dit lijkt op een klassieke cv-bv-constructie die veel Amerikaanse multinationals gebruiken', zegt hoogleraar Belastingrecht Jan Vleggeert in Follow the Money. 'Je hebt een cv in Nederland, daaronder hang je een heleboel vennootschappen uit de hele wereld, en de vennoten zijn entiteiten in jurisdicties met hele lage belastingen. In de cv breng je intellectueel eigendom onder – in het geval van een farmaceut bijvoorbeeld patenten op medicijnen – , waarvoor je de dochters royalty’s laat betalen. De Nederlandse fiscus ziet de cv niet, waardoor het geld onbelast naar de vennoten gaat. De Amerikaanse belastingdienst ziet een cv wel als een lichaam, maar kon tot voor kort niet heffen, tenminste: zolang een Amerikaans bedrijf het geld niet naar de VS haalt, maar als “spaarpot overzee” bij de Nederlandse cv laat. De cv kan het geld dat ze hebben, weer uitlenen aan dochterondernemingen.'
Sinds 2018 en 2020 is het lastiger gemaakt om dit soort ‘hybride’ constructies met alternatieve organisatievormen zoals de cv te gebruiken. 'Je ziet daarom nu veel bedrijven, ook Pfizer, die structuur aanpassen', legt Vleggeert uit.