Politieke elites en regimeverandering in het Midden-Oosten en Noord-Afrika: accommodatie of uitsluiting?
Politicoloog Kevin Köhler (Universiteit Leiden) ontvangt een Consolidator Grant van de European Research Council (ERC). Deze prestigieuze beurs is een erkenning van zijn ‘veelbelovende wetenschappelijke staat van dienst’ en stelt hem in staat een eigen onderzoeksgroep op te zetten. Met deze groep gaat Köhler analyseren hoe conflicten binnen politieke elites hun stempel drukken op regimeveranderingen in het Midden-Oosten en Noord-Afrika.
Compromis of conflict?
Politicologen stellen vaak dat politieke elites een sleutelrol spelen in hoe een land wordt geregeerd. Meer specifiek worden compromissen binnen die elites geassocieerd met democratie; terwijl conflicten in verband worden gebracht met de opkomst van niet-democratische regimes. Wat we echter nog niet weten, is wat compromisvorming mogelijk maakt. ‘In dit project gaan we de theoretische pijlers uitwerken voor verklaringen die politieke elites koppelen aan regimeverandering,’ legt Köhler uit. ‘We gaan gebruik maken van individual-level data over leden van de politieke elite om te begrijpen wat hen beweegt tot het sluiten van compromissen en wat leidt tot conflict.’
Focus op parlementsleden in Egypte, Tunesië en Turkije
Köhler en zijn team richten de blik op drie landen: Egypte, Tunesië en Turkije. Zij gaan gegevens verzamelen over individuele parlementsleden in deze landen. Die verzameling omvat meer dan een eeuw aan data over competitie tussen elites, beginnend bij de allereerste parlementen. ‘Parlementariërs zijn niet noodzakelijkerwijs de cruciale beslissers, zeker niet omdat deze landen gedurende lange tijd niet democratisch werden bestuurd,’ zegt Köhler. ‘Maar parlementsleden zijn wel degelijk onderdeel van coalities in een regime; zij behoren tot de steunpilaren van een regime en zijn belangrijk voor de continuïteit van een regime. Dat maakt deze groep zeer interessant voor ons project.’
Naast deze dataverzameling voorziet het project ook in diepgravend veldwerk en enqueteonderzoek in de drie landen. Het uiteindelijke doel is te begrijpen hoe verschillende ‘eliteconstellaties’ hun stempel hebben gedrukt op politieke regimes, in het verleden en ook in het heden. ‘Met het oplossen van deze puzzel,’ stelt Köhler, ‘leveren we niet alleen een bijdrage aan theorievorming, maar komen we ook dichter bij een betere omgang met politieke instabiliteit in een belangrijk gebied in de omstreken van Europa.’
Ruimhartige steun van collega’s
Köhler heeft ruim een jaar gewerkt aan zijn ERC-voorstel. Daarbij kreeg hij ‘ruimhartige steun’ van collega's in het Instituut Politieke Wetenschap, als ook vanuit de Faculteit Sociale Wetenschappen. ‘Ik denk niet dat ik zonder hun steun de energie en het doorzettingsvermogen had kunnen opbrengen om steeds maar weer te schaven aan het voorstel,’ aldus Köhler. ‘Dat collega’s zo royaal waren met hun tijd en hun ideeën heeft zeker bijgedragen aan het succes van de beursaanvraag. Ik ben uiterst dankbaar voor deze steun!’
Vooral bedoeld voor het aanstellen van onderzoekers
De European Research Council (ERC), in 2007 in het leven geroepen door de Europese Unie, is de belangrijkste Europese wetenschappelijke donororganisatie. De jaarlijkse competitie voor de ERC Consolidor Grants is gericht op ‘uitmundende onderzoekers’ met 7 tot 12 jaar werkervaring sinds hun promotie, ‘een veelbelovende wetenschappelijke staat van dienst’ en een ‘uitstekend onderzoeksvoorstel’. De financiering (ter waarde van maximaal 2 miljoen euro per beurs) dekt een periode van vijf jaar en is vooral bedoeld voor het aanstellen van onderzoekers voor het team van de winnaars.
In 2021 ontving de ERC 2652 voorstellen voor een Consolidator Grant. Kevin Köhler en 5 andere Leidse onderzoekers behoorden tot de 313 succesvolle aanvragers.