Sterrenkundigen van de Universiteit Leiden hebben - voor het eerst - zeldzame isotopen van koolstof en zuurstof gemeten in onze buur-sterren. Het is een nieuwe manier om de chemische evolutie van ons heelal beter te begrijpen. Het resultaat is vandaag gepubliceerd in het vakblad Nature Astronomy.

Meer bouwen in stedelijk gebied is op de meeste plekken in Nederland de slimste manier om de huizencrisis aan te pakken. Dat blijkt uit onderzoek van Janneke van Oorschot, dat in een partnerblad van Nature werd gepubliceerd. En opvallend: dat hoeft niet ten koste te gaan van groen in de stad. Het kan…

Voor het eerst heeft een internationale groep astronomen de hittegloed van een botsing van twee ijzige reuzenplaneten kunnen waarnemen. Ook zagen ze hoe de door de botsing ontstane stofwolk enkele jaren later voor de moederster langs trok. Onder leiding van de Leidse astronoom Matthew Kenworthy hielden…

De nachtkant van exoplaneet WASP-43b blijkt, tot verrassing van sterrenkundigen, geen methaan te bevatten. Waarschijnlijk zorgt extreme wind ervoor dat er te weinig tijd is om methaan te vormen. Dat stelt een internationaal team wetenschappers, met Leidse en Amsterdamse inbreng, in Nature Astronomy.…

Luca Giomi heeft de eerste resultaten van zijn ERC-consolidatorbeurs. Hij ontdekte dat epitheelcellen collectief bewegen, maar op verschillende manieren, afhankelijk van de schaal waarnaar je kijkt. Het is hexatisch op kleine schalen en wordt nematisch op grotere schalen: het is een multischaal orde.…

Een ster staat niet zomaar van de ene op de andere dag aan de hemel. Het ontstaan duurt enkele tienduizenden jaren. Twintig jaar geleden maakten astronomen een plaatje van een ster in zijn geboortefase. De James Webb Space Telescoop (JWST) kon diezelfde ster nu veel gedetailleerder vastleggen. Dat levert…

De farmaceut Janssen maakt naar alle waarschijnlijkheid deze maand de resultaten bekend van de laatste testfase van hun veelbelovende coronavaccin. De Nederlandse faciliteit voor electronenmicroscopie NeCEN hielp het bedrijf bij de ontwikkeling van het vaccin. Ze hebben nu hun wetenschappelijke bevindingen…

Een groep internationale astronomen heeft het toonaangevende tijdschrift Astronomy & Astrophysics ervan overtuigd om een naamswijzigingsbeleid voor transgender personen en anderen in te voeren. ‘Het is echt frustrerend dat zo'n grote organisatie een initiatief van buitenaf nodig had om haar beleid inclusiever…

Een internationaal team van sterrenkundigen onder wie de Leidse hoogleraar Ewine van Dishoeck heeft voor het eerst het gas benzeen (C6H6) waargenomen in een planeetvormende schijf rond een jonge ster. De waarnemingen vertellen ons meer over het ontstaan van planeten in deze schijf, zoals ook onze aarde.…

Een internationaal onderzoeksteam heeft voor het eerst het moment vastgesteld waarop zich planeten begonnen te vormen rond een andere ster dan onze zon. Met behulp van de ALMA-telescoop, waarin de Europese Zuidelijke Sterrenwacht (ESO) partner is, en de James Webb ruimtetelescoop (JWST), hebben ze het…

Een internationaal team van sterrenkundigen onder leiding van de Nederlander Martijn Oei heeft het grootste paar straalstromen bij een zwart gat ooit ontdekt. De 'jumbojets' zijn samen 140 Melkwegen lang. De Leidse Sterrewacht speelt een prominente rol in het onderzoek. De publicatie siert op 19 september…

Ook wij zijn diep geraakt door de gebeurtenissen die donderdag plaats hebben gevonden in Rotterdam. Onze collega’s van het Erasmus Medisch Centrum en de Erasmus Universiteit hebben immers een gewaardeerde collega verloren, en zijn betrokken geweest bij een zeer heftig incident. Dit zal ongetwijfeld…

Microscopisch kleine zwemmers zoals bacteriën zwemmen niet altijd alleen. Informatie uitwisselen en samenwerken kan namelijk voordelen hebben. Stefania Ketzetzi en collega's tonen in Nature Communications aan dat ook door mensen gemaakte microzwemmers kunnen samenwerken.

De vele duizenden kleine hemellichamen voorbij de baan van Neptunus zijn daar mogelijk terechtgekomen door dat een ster miljarden jaren geleden langs het zonnestelsel scheerde. Dat laat de Leidse simulatie-expert Simon Portegies Zwart zien samen met zijn Duitse en Nederlandse collega’s. ‘We beantwoorden…

Chronische pijn, misselijkheid of braken door chemotherapie. Als je er last van hebt, kan medicinale cannabis een uitkomst zijn. Het nadeel is alleen wel dat patiënten er high van kunnen worden. Leidse onderzoekers van het Oncode Instituut doen daarom onderzoek naar alternatieven waar je dat niet van…

Het Leidse iGEM-team heeft hoge ogen gegooid tijdens de Grand Jamboree in Parijs. De biologiestudenten werden met hun project PHAse Out tweede in de categorie Overgraduate. Ook namen ze awards voor Best Biomanufacturing Project, Best Wiki en Best Entrepreneurship én een Gouden Medaille mee naar huis.…

Een internationaal team sterrenkundigen onder leiding van Violeta Gámez Rosas (Universiteit Leiden) heeft een superzwaar zwart gat waargenomen dat verscholen is in een ring van stof. Deze ontdekking past bij het idee dat de zogeheten actieve centra van sterrenstelsels veel meer op elkaar lijken dan…

Grote dubbele planeten die om elkaar zouden draaien zonder ster, blijken toch niet te bestaan. Dat stellen Leidse onderzoekers na uitgebreide computerberekeningen en simulaties. Wat de dubbele stipjes dan wel zijn die de James Webb-ruimtetelescoop zag, blijft onbekend.

‘Frans Rodenburg is een uitstekend docent die in staat is om moeilijke informatie over te brengen’, zeggen zijn studenten. Met zijn lessen statistiek wil hij studenten enthousiast maken voor zijn geliefde vak. 'De meeste studenten zijn ervan overtuigd dat statistiek niets voor hen is. Ik ben hier om…

Eindelijk weten we het zeker: ook in het midden van ons eigen sterrenstelsel zit een zwart gat. Astronomen onthulden vandaag de allereerste foto van Sagittarius A*, een superzwaar object in het centrum van de Melkweg. Deze foto kon alleen genomen worden door een wereldwijde samenwerking van telescop…

De jaarlijkse dodenherdenkingen op de Dam en Waalsdorpervlakte, de Nederlandse excuses voor het slavernijverleden en de Cleveringa-oratie zelf: onze omgang met de geschiedenis is vaak vooral ritueel, vertelt Cleveringahoogleraar Frank van Vree die op 27 november zijn oratie uitspreekt.

Op donderdag 16 mei organiseert Universitaire Bibliotheken Leiden een workshop vroege fotografie van het Midden-Oosten. In de workshop toont conservator Maartje van den Heuvel foto’s van drie avontuurlijke Nederlandse negentiende-eeuwse reis- èn fotopioniers. Zij brachten prachtige foto’s en fotoalbums…

Heb je altijd al een keer een echte kunstveiling willen bijwonen? Dan is dit je kans! Op 15 februari gaan ruim honderd werken uit de kunstcollectie van het LUMC onder de hamer. ‘Het is echt leuk om erbij te zijn, of je nu iets koopt of niet’, belooft decaan en veilingmeester Pancras Hogendoorn.

Met meer dan duizend kilometer per seconde razen ze voort: de allersnelste sterren in ons Melkwegstelsel. Promovendus Fraser Evans deed onderzoek naar deze ongrijpbare hypersnelle sterren en ontdekte dat ze ons veel kunnen leren over bijvoorbeeld zwarte gaten en supernova’s.

De uitlijning van de James Webb-ruimtetelescoop is voltooid. Het ruimteobservatorium is in staat scherpe, goed gerichte beelden vast te leggen met elk van zijn vier krachtige wetenschappelijke instrumenten aan boord. Het MIRI-instrument, waar onder andere hoogleraar Moleculaire Astrofysica Ewine van…

Jan Aarts blijft nog een jaar wetenschappelijk directeur van natuurkundig instituut LION. Zijn aanstelling is verlengd tot 1 maart 2024. Zijn opvolger is al bekend. Sense Jan van der Molen neemt het volgend jaar van hem over en is vervolgens tot 1 maart 2028 de nieuwe WD van het LION.

Facilitair

Van geschreven taal tot analyse van dierengeluiden; ieder AI-gerelateerd onderwerp komt aan bod. Tijdens de Nacht van Ontdekkingen kun jij je in de UB laten meevoeren op een artistieke en wetenschappelijke reis door de volledige geschiedenis van informatie, kennisdeling en het woord.

Hoe gaan we om met erfgoed uit de koloniale tijd? En hoe toegankelijk en digitaal zijn de collecties? Demissionair staatssecretaris Fleur Gräper sprak op 25 januari in de Leidse Universiteitsbibliotheek met onderzoekers en erfgoedspecialisten over de rol van erfgoed voor de samenleving.

Zoekmachines proberen steeds beter onze vragen te beantwoorden. En chatbots gaan steeds vaker het internet op om op zoek te gaan naar relevante bronnen. ‘Zoekmachines en chatbots zullen steeds meer vervlochten raken’, zegt hoogleraar Suzan Verberne.

Astronomen hebben met de James Webb Space Telescope mogelijk atmosferische gassen ontdekt rond 55 Cancri e, een hete rotsachtige exoplaneet die 41 lichtjaar van de aarde is verwijderd. Dit is het beste bewijs tot nu toe voor het bestaan van een atmosfeer van een rotsachtige planeet buiten ons zonnestelsel.…

Onderzoek doen met wetenschappers van verschillende disciplines is niet eenvoudig. ‘Maar voor de samenleving is die samenwerking juist van levensbelang’, zegt hoogleraar Milieu en Duurzaamheid Jan Willem Erisman. Vanuit het Leidse interdisciplinaire onderzoeksprogramma Liveable Planet organiseert hij…

Het zichtbaar maken van ongeschreven verhalen van inheemse culturen en volken van de Cariben. Dat doet de tentoonstelling ‘Caribbean Ties’ in de Oude UB.

In de tropische regenwouden van Zuidoost-Azië is de zuurzakfamilie (Annonaceae) te vinden. Het geslacht Uvaria maakt hier deel van uit, maar is nog niet 100 procent juist in kaart gebracht. Daar gaat Annas Rabbani zich de komende vier jaar als promovendus over buigen bij de Hortus botanicus Leiden.

Gezondheidspsycholoog Andrea Evers organiseert met haar placebo-team een dag voor iedereen die meer wil weten over het effect van woorden en verwachtingen. VR-bril uitproberen? Ook daarvoor kom je op maandagmiddag 4 april tussen 15.00 en 18.00 uur naar het Vijf Meiplein.

Organisatie

Hoe voelt het om advocaat te zijn in een oefenrechtbank? En hoe speel je twister met organen? Tijdens het Weekend van de Wetenschap op 4 oktober veranderde onze locatie Wijnhaven in Den Haag in een bruisende plek vol ontdekkingen, experimenten en minicolleges.

In het jaar 2020 is een recordaantal onderzoekers gepromoveerd aan de Universiteit Leiden. Ondanks de coronacrisis kwam het aantal promoties uit op 447. Precies evenveel als het vorige recordjaar 2018.

Presentator Jort Kelder is op tournee langs de meest toonaangevende universiteiten van Nederland. Zaterdag 14 mei deed hij de Universiteit Leiden aan voor zijn NPO Radio 1-programma Dr Kelder en Co en zijn podcast De Jortcast.

Zijn magnetische velden ouder dan het eerste licht? En hoe hebben ze de ontwikkeling van ons universum direct na de oerknal beïnvloed? Kosmologen uit Leiden, Groningen en Utrecht werken vanaf nu samen om dit te onderzoeken.

Slaafgemaakten in de bediening zetten, bestuurder worden van de West-Indische Compagnie of uniformen maken voor het koloniale leger. Ook vele Leidenaren speelden op hun manier een rol in het koloniale en slavernijverleden. Historici doen vooronderzoek en vinden opvallende voorbeelden.