Een internationaal team van astronomen heeft met de ALMA-telescoop in Noord-Chili een jonge ster ontdekt die zo'n explosieve groei heeft doorgemaakt dat hij in eerste instantie zo'n 100 keer helderder was dan hij nu is. De ster is in de afgelopen 100.000 jaar gevormd in ons eigen sterrenstelsel, de…

Een team van astronomen, onder wie de Leidse hoogleraar Ewine van Dishoeck, heeft met behulp van de Atacama Large Millimeter/submillimeter Array (ALMA) suikermoleculen ontdekt in het gas rond een jonge, zonachtige ster. Het is voor het eerst dat er in de ruimte rond zo’n ster suiker is gedetecteerd.…

Leids astronoom Elena Maria Rossi is met haar ontdekking van zes supersnelle sterren op NU.nl gekomen. Met behulp van software die de hersenen nabootst, heeft ESA’s Gaia satelliet zes sterren gespot die met hoge snelheid vanuit het centrum van ons sterrenstelsel naar de rand vliegen.

De Leidse astronomen Lucie Jilkova en Simon Portegies Zwart hebben met grootschalige simulaties aangetoond hoe kandidaat-dwergplaneet Sedna en verscheidene andere planetesimalen (grote planetoïden) aan de verste rand van de Kuipergordel, van een andere ster zijn afgepikt. Zij maakten hun onderzoeksresultaat…

Een internationaal team van wetenschappers waaronder de Leidse Joseph Callingham heeft met behulp van radiotelescopen negentien rode dwergsterren ontdekt die onverwacht radiogolven uitzenden. De uitbarstingen ontstaan mogelijk door interactie met exoplaneten. De resultaten van het onderzoek staan in…

Met behulp van software die de hersenen nabootst, heeft ESA’s Gaia satelliet zes sterren gespot die met hoge snelheid vanuit het centrum van ons sterrenstelsel naar de rand vliegen. Dit kan essentiële informatie geven over de meest obscure gebieden in ons Melkwegstelsel.

Een continue stroom van geladen deeltjes barst uit het centrum van ons sterrenstelsel, de Melkweg. De deeltjesstroom is een bijproduct van de geboorte van nieuwe sterren en lijkt medeverantwoordelijk voor het magnetisch veld dat de Melkweg doordringt. Een onderzoeksgroep met onder anderen de Nederlandse…

Astronomen hebben, pas voor de tweede keer ooit, een neutrino gekoppeld aan een object buiten onze Melkweg. Deze waarnemingen zijn gedaan met behulp van telescopen op zowel de aarde als in de ruimte. De onderzoekers, onder wie de Leidse astronoom Sjoert van Velzen, konden het neutrino traceren naar…

Op zaterdag 26 en zondag 27 oktober kan er bij helder weer naar de sterren worden gekeken op de Leidse Sterrewacht aan de Witte Singel in Leiden. Bijgestaan door de leden van de Werkgroep Leidse Sterrewacht kan het publiek door de antieke sterrenkijkers kijken.

De kleur en helderheid van meer dan 1,3 miljard sterren, maar ook hun 3D-posities, en 2D-bewegingen. Dat is de inhoud van de tweede dataset van de ‘one billion starmapper’ Gaia, die Europees ruimteagentschap ESA op 25 april opende.

Op zondagmiddag 26 oktober organiseert de Leidse Sterrewacht aan de Witte Singel een open dag.

In de gang en werkkamer van hoogleraar Extragalactische sterrenkunde Marijn Franx hangen fraaie posters. Waar een leek sterrenstelsels ziet, ziet Franx in sommige opnamen een reis in de tijd. Want wie in de verste verte van het heelal tuurt, ziet letterlijk hoe ons universum er 13 miljard jaar geleden…

Sterrenkundigen onder leiding van John Tobin hebben dankzij nieuwe waarnemingen, verricht met de Amerikaanse Very Large Array-radiotelescoop (VLA), meer inzicht verkregen in het geboorteproces van meervoudige sterren.

Het centrum van ons Melkwegstelsel is zo donker en opeengepakt dat het bijna onmogelijk is om te zien wat erin zit. Door de zeldzame hogesnelheidssterren te vangen die uit het centrum schieten, wil astronoom Elena Rossi de mysterieuze omgeving rond het superzware zwarte gat binnenin onthullen. Maar…

Een tweetal opnamen van een jonge, zware ster met een tussenpoos van 18 jaar heeft gedetailleerde, realtime informatie opgeleverd over de vorming en ontwikkeling van dit type sterren. De compacte bolvormige schil van heet gas rond de ster bleek in 18 jaar tijd te zijn geëvolueerd tot een langgerekte…

Zaterdag 20 september presenteerde kinderboekenschrijfster Tosca Menten haar nieuwe boek in de succesvolle reeks Dummie de mummie. Ze deed dat op een wel heel toepasselijke locatie; het Rijksmuseum van Oudheden in Leiden. Deze aflevering van Dummies avonturen gaat over de sterren. Universe Awareness…

Microplastics zitten overal: in de oceaan, in keukenzout en zelfs in dieren. Moeten we dat erg vinden? ‘Ja’, zegt milieuwetenschapper Thijs Bosker op 8 september tijdens een pop-up college in Den Haag. ‘We moeten niet afwachten tot het een nog veel groter probleem wordt, maar er nu iets aan doen.’

Op vrijdagavond 17 september is de Leidse astronoom Joe Callingham te zien in een nieuwe serie op Discovery. ‘Killers of The Cosmos’ gaat over krachten in het heelal die ons bestaan kunnen bedreigen. Asteroïden, kosmisch puin, elektromagnetische wapens… De show behandelt elke bedreiging als potentiële…

In het blad KIJK gaat Simon Portegies Zwart in op het vermoeden dat sterren in twee- of drielingen geboren worden. Dat suggereert een nieuwe analyse van een onderzoeksduo van Harvard en de University of California, Berkeley.

Op 27 mei was de stomme film Her Tartüff te zien in Muziekgebouw aan 't IJ met de muziekscore samengesteld door Jed Wentz en Olga Pasjtsjenko op piano.

Wie de komende maanden over de Hooglandse Kerkgracht loopt, ziet een metalen doos die totaal niet in harmonie is met de rest van de omgeving. Hij lijkt van 'elders' te komen. De doos is het resultaat van een samenwerking tussen de Oude Sterrewacht en gedetineerde minderjarigen.

Het succes van de Nederlandse radioastronomie in de vorige eeuw was voor een groot deel de verdienste van de Leidse astronoom Jan Hendrik Oort. Hij maakte slim gebruik van de naoorlogse omstandigheden. Historica Astrid Elbers bracht die gouden periode in kaart.

Joseph Callingham van de Leidse Sterrewacht ontvangt de Louise Webster Prijs voor uitmuntend post-doc onderzoek. Calligham krijgt de prijs van de Astronomical Society of Australia voor zijn geslaagde zoektocht naar het meest extreme object in het heelal.

In een virtuele windtunnel hebben Nederlandse astronomen planeetvormende gasschijven laten kantelen en krimpen. Het onderzoek kan helpen een verklaring te vinden voor de gekantelde planeetbanen in ons eigen zonnestelsel.

De Leidse sterrenkundige Bram Ochsendorf heeft in zijn promotieonderzoek de invloed van zware sterren in het Oriongebied op hun omgeving in kaart gebracht. Het was al bekend dat de zware sterren in het Orioncomplex een reuzenbel in de ruimte tussen de sterren hebben geblazen, maar nu blijkt dat deze…

Voor het eerst is de massa van een net gevormde exoplaneet bepaald. Sterrenkundigen van de Universiteit Leiden gebruikten hiervoor waarnemingen van Hipparcos, een satelliet die al meer dan 25 jaar buiten werking is, in combinatie met diens huidige hypermoderne opvolger Gaia.

Nieuw onderzoek onder leiding van de Leidse promovendus Lukasz Tychoniec wijst uit dat planeten rond jonge sterren – op kosmische schaal – in een 'oogwenk' van minder dan een half miljoen jaar worden geboren. Op basis van gegevens van het ALMA-observatorium in Noord-Chili en de Very Large Array in New…

Wetenschappers bij de Leidse Sterrewacht onderzoeken de oorsprong van sterren en hun planetenstelsels. Ze detecteren en karakteriseren planeten rondom andere sterren (exoplaneten). Ze onderzoeken hoe sterren en planeten ontstaan. En ze volgen moleculen van interstellaire wolken tot planetenstelsels…

De Internationale Astronomische Unie (IAU) krijgt een nieuwe president. Vanaf 2018 zal Ewine van Dishoeck, hoogleraar moleculaire astrofysica in Leiden en de meest geciteerde moleculair astrofysicus ter wereld, de leiding hebben over deze prestigieuze vakorganisatie, die astronomen wereldwijd vereni…

Dishoeck

Het METIS-instrument dat onder leiding van de Nederlandse Onderzoekschool voor Astronomie (NOVA) wordt gebouwd voor ESO's toekomstige Extremely Large Telescope (ELT) in Noord-Chili heeft een belangrijke mijlpaal bereikt: het voorlopig ontwerp is goedgekeurd.

Bij de geboorte van sterren ontstaan grote stof- en gaswolken, zogenaamde circumstellaire schijven. Uit onderzoek van promovenda Francisca Concha-Ramírez blijkt dat de hevige straling van naburige sterren het stof in deze schijven snel verdampt. Die straling maakt vaak al in een vroeg stadium korte…

Snellen

Is er leven buiten de aarde? Voor het eerst zijn we in staat om het begin van een antwoord te geven op deze oeroude vraag. De Leidse sterrenwacht bouwt mee aan nieuwe instrumenten om de kansrijkste exoplaneten te vinden.

Planeetvormingsgebieden, meervoudige sterren en de stofrijke schijven die superzware zwarte gaten voeden. En misschien zelfs vulkanen op de Jupitermaan Io. Al die objecten hopen wetenschappers te gaan waarnemen met de nieuwe supertelescoop MATISSE. De Leidse astronoom Walter Jaffe is onderzoeksleider…

Grote telescopen kijken zo ver het heelal in, dat ze ook miljarden jaren terug in de tijd kijken. De opvolger van de Hubble ruimtetelescoop, de James Webb telescoop, zal vanaf 2018 zicht krijgen op de periode vlak na de Oerknal waarin de eerste sterren en sterrenstelsels ontstonden. Leidse astronomen…

Sterrewacht Leiden is het sterrenkundig instituut van de Faculteit der Wiskunde en Natuurwetenschappen van de Universiteit Leiden.

NWO heeft drie van de zeventien Rubicons toegekend aan onderzoekers van de Universiteit Leiden. Zij kunnen voor langere tijd onderzoek gaan doen in het buitenland.

Linnartz

Op 25 september 2022 heeft in Leiden een bijzonder experiment plaatsgevonden: Seeing Stars Leiden. In de wijde omgeving van de Leidse Oude Sterrewacht gingen een uur lang alle lichten uit.

Dubbelspoor. De postuum verschenen herinneringen van professor Cees Fasseur (1938 - 2016).

De Leidse hoogleraar Moleculaire astrofysica Ewine van Dishoeck heeft een Advanced Grant gekregen van de Europese Onderzoeksraad (ERC). Ze ontvangt een bedrag van 2,3 miljoen euro aan onderzoeksgeld voor het programma MOLDISK. Binnen dit programma wil Van Dishoeck de chemie en de natuurkunde verbinden…

In samenwerking met Rijksmuseum Boerhaave, naar aanleiding van de tijdelijke tentoonstelling 'Dichter bij het zwarte gat', te zien t/m 5 januari 2025.