Sterrenkundigen hebben uit het gerimpelde radiosignaal van een ontplofte ster afgeleid hoe de supernova-in-wording en zijn begeleidende ster om elkaar heen bewogen. Dat schrijven de Leidse astronoom Simon Portegies Zwart en de Canadese astronoom Almog Yalinewich in een artikel dat is geaccepteerd voor…

Astronomen van de Universiteit Leiden hebben de eerste planeten ontdekt met een nieuw instrument: de planetenjager MASCARA. Het aan de Sterrewacht Leiden ontwikkelde instrument zoekt speciaal naar planeetovergangen rond de helderste sterren aan de hemel, waar verrassend genoeg nog nauwelijks eerder…

Een internationaal team van sterrenkundigen onder Leidse leiding heeft een wervelwind van stof en gruis ontdekt in een baan rond een jonge ster. In het gruis is zich mogelijk een planeet aan het vormen. Het team van wetenschappers deed de ontdekking in de tijd die bouwers en bedenkers van een astronomisch…

Een overzicht van awards en prijzen die in 2020 zijn toegekend aan onze medewerkers en studenten, maar ook bijzondere benoemingen aan de Universiteit Leiden en andere instellingen.

Een internationaal team onder leiding van Leidse sterrenkundigen heeft ontdekt waardoor de twee sterren van dubbelster DI Herculis zo bizar om elkaar heen bewegen. In een artikel in Nature verklaren ze de rare baanbewegingen die zelfs voor Einsteins relativiteitstheorie een probleem vormden.

Sterrenkundigen uit onder andere Leiden hebben in Zuid-Afrika de eerste astronomische opnamen gemaakt met de door hen gebouwde bRing-camera. Deze camera zal een jaar lang gericht staan op de planeet die rond de ster Beta Pictoris draait, om te kijken of deze planeet een ringenstelsel heeft.

Voor het eerst hebben astronomen een instabiele schijf rond een ster-in-wording zien uiteenvallen in een drievoudig stersysteem. De bevindingen van het team onder leiding van John Tobin verschijnen op 27 oktober in Nature.

Sterren springen op en neer terwijl ze rond zwarte gaten draaien. Dat voorspelt een theoretisch model ontwikkeld door Leids natuurkundige Satish Kumar Saravanan, op basis van Einsteins relativiteitstheorie. Op 7 juli verdedigt hij zijn proefschrift.

Op 4 december werd de exoplaneet aan de astronomische wereld gepresenteerd, die eind vorig jaar door drie Leidse studenten onder leiding van Ignas Snellen is ontdekt. Het blijkt een uniek object te zijn, een stuk groter dan Jupiter, en met bijna vijf keer zijn massa.

Sterrenkundige Alvaro Hacar heeft een Veni-subsidie binnengehaald voor zijn onderzoek ORION-4D over de geboorte van sterren.

UNAWE’s korte film ‘De Dromenkijker’ vertelt het verhaal van zeven kinderen die op avontuur gaan om sterren te kijken in de natuur. De film ging onlangs in première op het Leidse festival Nacht van Kunst en Kennis, waar het warm werd ontvangen door een publiek van honderd mensen. Vele aanwezigen lieten…

Astronomen van de Leidse Sterrewacht en de Universiteit van Arizona (VS) hebben met een nieuw instrument een opname van een exoplaneet gemaakt. Het instrument levert een ongeëvenaard goed contrast. De Leidse promovendus Gilles Otten presenteerde de resultaten aan de wetenschappelijke gemeenschap op…

Een team bestaande uit de Leidse astronomen Tiffany Meshkat en Matthew Kenworthy heeft met behulp van ESO’s Very Large Telescope een zwak object in beeld gebracht dat met een heldere ster mee beweegt. Met een geschatte massa van vier of vijf keer die van Jupiter zou het de minst zware planeet buiten…

De nieuwste sterrendatabase van ruimtetelescoop Gaia toont onder andere het samenkomen en uiteengaan van de Magelhaense wolken en de versnelling van onze zon in haar beweging door de Melkweg. Verder zijn nu van alle 330.000 sterren die zich binnen 325 lichtjaar van de aarde bevinden veel meer gegevens…

Sommige sterrenstelsels in het jonge heelal zijn razendsnel gegroeid, zo blijkt uit waarnemingen van een internationaal team astronomen, onder wie Caroline Straatman en Ivo Labbé van de Leidse Sterrewacht. Ze zijn, op een recordafstand van 12 miljard lichtjaar, uit de periode dat het universum zelf…

Astronomen hebben met behulp van de Europese Very Large Telescope (VLT) de karakteristieke spectrale vingerafdruk van watermoleculen gedetecteerd in de atmosfeer van een planeet die om een andere ster cirkelt. De detectie is te danken aan een relatief nieuwe techniek die de speurtocht naar water op…

Een team van Nederlandse en Japanse astronomen, onder leiding van hoogleraar Simon Portegies Zwart, heeft een snelheid bereikt van 24,8 petaflop berekeningen per seconde op de 'Oak Ridge National Supercomputer Titan', een van 's werelds snelste supercomputers. Met deze berekening heeft het team alle…

Nederlandse sterrenkundigen hebben sterke aanwijzingen gevonden dat een ver weg staande exoplaneet uit elkaar valt. Een nieuwe analyse van waarnemingen van NASA’s Kepler-satelliet laat zien dat de planeet, die in minder dan 16 uur om zijn ster draait, wordt gehuld in grote hoeveelheden stof die van…

Veel hete, op de aarde lijkende planeten buiten ons eigen zonnestelsel begonnen hun leven als gasplaneten. Dat laten Leidse sterrenkundigen zien in een nieuwe online publicatie.

De atmosfeer van de heetste planeet die astronomen kennen bevat ijzer en titanium in gasvorm. Dat schrijft een internationaal team van wetenschappers op 16 augustus in Nature. Eerste auteur is de in Zwitserland werkzame Jens Hoeijmakers, die is opgeleid aan de Universiteit Leiden en tevens in 2017 promoveerde…

Russische romans hebben altijd voor ophef gezorgd. In de podcast 'Schandaal en controverse in de Russische literatuur' bespreekt universitair hoofddocent Otto Boele samen met filmmaker en journalist Kay Mastenbroek de grootste conflicten, schandalen en intriges uit tweehonderd jaar Russische literat…

Russische romans hebben altijd voor ophef gezorgd. In de podcast 'Schandaal en controverse in de Russische literatuur' bespreekt universitair hoofddocent Otto Boele samen met filmmaker en journalist Kay Mastenbroek de grootste conflicten, schandalen en intriges uit tweehonderd jaar Russische literat…

Leidse onderzoekers die eerder betrokken waren bij de ontdekking van een exoplaneet met enorme ringen hebben nu berekend dat die reuzenringen meer dan 100.000 jaar kunnen blijven bestaan. Tenminste, als de ringen tegen de draairichting bewegen van de planeet rond de ster. Ze publiceren hun bevindingen…

In de nabijheid van zonachtige protosterren hebben wetenschappers licht opgevangen dat afkomstig is van het giftige gas methylisocyanaat. Als bouwsteen van biologisch belangrijke moleculen vormt het mogelijk een schakel in het ontstaan van leven.

De Leidse sterrenkundestudenten Isabel van Vledder en Dieuwertje van der Vlugt hebben de hele Melkweg in kaart gebracht door dwergsterren te tellen. Het resultaat is het meest complete model voor de verdeling van dit soort sterren. Hun onderzoek is gepubliceerd in the Monthly Notices of the Royal Astronomical…

Een internationaal team van sterrenkundigen, onder wie de Leidse astronomen Corentin Schreiber en Ivo Labbé, heeft een reusachtig sterrenstelsel ontdekt uit de tijd dat het heelal pas 1,6 miljard jaar jong was. Het stelsel moet kort na de oerknal extreem snel gegroeid moet zijn, wat ingaat tegen alle…

Kunstenaar Daan Roosegaarde wil in samenwerking met UNESCO en de Universiteit Leiden de sterren tevoorschijn laten komen tijdens Seeing Stars Leiden. De universiteit zal daarom op zondag 25 september van 22.00 tot 23.30 uur de verlichting in een groot deel van haar gebouwen uitzetten en vraagt Leidenaren…

Een nieuwe ster heeft tienduizenden jaren nodig om zich te vormen. Hoe dat proces verloopt, onderzocht Leidse astronome Ewine van Dishoeck. Met de James Webb ruimtetelescoop (JWST) bestudeerde ze de ster-in-wording HH211. 'Eigenlijk keken we naar het geboorteproces van onze eigen zon, toen die nog maar…

Astronoom Xander Tielens krijgt een Spinozapremie, de hoogste wetenschappelijke prijs van Nederland. Tielens is hoogleraar in de fysica en chemie van de ruimte tussen de sterren. In deze ruimte bestudeert hij grote en complexe, vaak organische, moleculen. De Spinozapremie bedraagt 2,5 miljoen euro.

Dagelijkse flitsen bij het superzware zwarte gat in de Melkweg worden veroorzaakt doordat het zwarte gat planetoïden opslokt. Dat hebben prof. Simon Portegies Zwart en zijn promovendus Adrian Hamers aangetoond. Hiervoor hebben zij de baanevolutie van de planetoïden nabij het zwarte gat nauwkeurig berekend.…

Ze verliet Leiden na haar PhD en keert nu, 14 jaar later, terug als hoogleraar Extragalactische sterrenkunde. Mariska Kriek onderzoekt hoe sterrenstelsels ontstaan en evolueren. Én ze wacht met smart op de lancering van de nieuwe James Webb-telescoop: ‘Het coolste wat we gaan vinden, zijn dingen waar…

Volgens de Native Americans in Noordwest Canada is de zon door First Raven, een grote, goddelijke raaf, uit een donkere doos gehaald. ‘Helemaal zo gek nog niet, zoals we zo gaan zien!’, vertelt prof.dr. Ewine van Dishoeck aan een groep bovenbouwscholieren die bij de Universiteit Leiden de PRE-Class…

Een internationaal team van astronomen, onder leiding van Andreas Schruba (MPE), heeft de Atacama Large Millimeter/submillimeter Array (ALMA) gebruikt om in te zoomen op stervormingsgebieden in het nabije sterrenstelsel NGC 6822.

De grootste sterrenstelsels in ons heelal halen 'voedsel' uit kosmische oceanen van koud gas en groeien zo nog verder. Dat vermoedt een internationaal team van wetenschappers met daarin twee Leidse sterrenkundigen op basis van uitgebreide waarnemingen aan het Spinnenwebstelsel. De astronomen publiceren…

Een sterrenstelsel kan groeien door gas uit zijn directe omgeving naar binnen te trekken. Maar astronomen weten nog niet precies hoe dit gebeurt. Sterrenkundige Joop Schaye gaat met een Europese onderzoekssubsidie van 1,5 miljoen euro op zoek naar antwoorden.

Nederlandse astronomen onder leiding van de Leidse onderzoeker Ignas Snellen namen voor het eerst een superstorm waar in de atmosfeer van een exoplaneet. De koolmonoxide-wind bereikt snelheden van 5000 tot 10.000 kilometer per uur wanneer hij van de hete dag- naar de koude nachtzijde stroomt. Dit stond…

In het weekend van 8 en 9 maart is de Oude Leidse Sterrewacht geopend voor publiek! Een geweldige kans om door één van de telescopen in de koepels te kijken. Bij helder weer zijn Jupiter, de maan en zelfs twee sterbedekkingen door de maan te zien! Verder geven sterrenkundigen diverse mini-colleges,…

De Universiteit Leiden sloopt een aantal oude practicumgebouwen van de faculteit Wiskunde en Natuurwetenschappen op een duurzame manier. De Dutch Green Building Council, een organisatie die streeft naar duurzame bouw en sloop, heeft deze aanpak beoordeeld met 4 sterren.

Astronomen hebben een leefbare planeet ontdekt bij Proxima Centauri, de dichtstbijzijnde ster vanaf ons zonnestelsel. De planeet, die de naam Proxima b heeft gekregen, staat op maar 4 lichtjaar afstand van de aarde. Leidse wetenschappers leggen uit hoe de planeet ontdekt is.

Slimme algoritmes en krachtige processoren zijn voor de sterrenkunde net zo essentieel als grote telescopen. Leidse astronomen bewegen zich daarom voortdurend op het raakvlak van sterrenkunde en data science.

De Oude Sterrewacht Leiden is een van de partners van het lokale leerecosysteem Verwonder om de Hoek, een Leids onderwijsplatform dat schoolkinderen en families laat verwonderen over de wereld van Natuur, Wetenschap, Technologie en Duurzaamheid. Op deze pagina vindt u welke educatieve programma's de…

Den Haag kan jou op het gebied van sport en cultuur veel bieden. Naast je studie is er genoeg te doen in de studentenstad.

De vele verschijningsvormen van de mens in de middeleeuwse kunst.

De Oude Sterrenwacht huisvest vier historische telescopen. Op deze pagina kunt u meer leren over de verschillende telescopen.

Met een nieuw waarnemingsinstrument, MUSE, op de Very Large Telescope in Chili, onderzocht David Carton hoe verre sterrenstelsels gas opslokken en 'vervuilen'. Dit kan leiden tot dieper inzicht in de evolutie van sterrenstelsels.

Astronomen hebben met de Hubble Ruimtetelescoop voor het eerst de vroege fase van stervorming gezien van de kern van een ellipsvormig sterrenstelsel, 3 miljard jaar na de oerknal. De groeiende kern vlamt op door het licht van miljoenen pasgeboren sterren die in razend tempo worden gevormd. Het team,…

Een internationaal team van sterrenkundigen onder Leidse leiding heeft na jaren speuren en het tarten van de grenzen van een telescoop, voor het eerst direct gepolariseerd licht opgevangen van een exoplaneet. Ze kunnen uit het licht afleiden dat er een schijf van stof en gas rond de exoplaneet draait…

Astronomen hebben ontdekt dat het magneetveld van een witte dwerg een barrière vormt voor het opslurpen van massa van zijn begeleidende ster.

Een internationaal team van astronomen heeft tien keer zoveel super heldere sterrenstelsels waargenomen als volgens theoretische modellen mogelijk zou moeten zijn. Mede-auteur en directeur van de Sterrewacht Huub Röttgering vertelt in Wetenschap Vandaag over het onderzoek.

Op vrijdag 29 januari vertelde Simon Portegies Zwart tijdens zijn oratie over de relevantie van de computationale astrofysica en de rol die computers mogelijk kunnen spelen in het verbeteren van ons begrip van het universum.