Feit of fabel: mensen met autisme maken geen oogcontact
Over mensen met autisme gaat geregeld de fabel de ronde dat ze oogcontact in gesprekken altijd vermijden. Dit kan dan onverschillig overkomen. Onterecht, benadrukt Jiayin Zhao, die haar promotieonderzoek doet naar de sociaalemotionele ontwikkeling van kinderen met autisme. 'Dat het mensen met autisme niets kan schelen, is allesbehalve waar.'
Jiayin Zhao: 'Deze misvatting kan komen doordat in de psychiatrische diagnostiek vaak wordt beschreven dat mensen met autisme moeite hebben met nonverbale communicatie in een sociale setting, waaronder het vermijden van oogcontact.
Hypergevoelig voor sociale prikkels
Toen autisme voor het eerst werd beschreven in 1968 door de psychiater Leo Kanner, werd lang gedacht dat het gebrekkige oogcontact bij kinderen met autisme betekende dat ze onverschillig waren. Maar voor een groot deel van de autistische mensen is dit allesbehalve waar. Zo wordt in recent onderzoek beschreven dat ze juist oogcontact vermijden omdat ze hypergevoelig zijn voor sociale prikkels, niet omdat het ze niets kan schelen.
'Als autische mensen in het beeld proberen te passen dat niet-autistische mensen hebben geschetst, kan dat enorm lastig voor ze zijn'
Doodvermoeiend
Bedenk ook dat iemand in de ogen kijken voor mensen met autisme geen natuurlijke keuze is, maar een aangeleerde en veel geoefende sociale vaardigheid. Zo zeggen mensen met autisme vaak iets in de trant van: ‘Als kind oefende ik oogcontact omdat ik leerde dat het blijk was van oprechtheid en respect, maar oogcontact vasthouden vind ik eigenlijk doodvermoeiend.’
We moeten ook niet vergeten dat de sociale normen veelal worden bepaald door niet-autistische mensen, dus als autistische mensen in dat beeld proberen te passen, is dat vaak enorm lastig voor ze.’
Fabels over autisme
Hoewel autisme zich niet in een hokje laat plaatsen, bestaan er toch hardnekkige fabels over. Deze stereotypes kunnen mensen met autisme in de weg zitten bij het krijgen van een diagnose, het vinden van werk of het leggen van contacten. Psychologen en pedagogen van de Universiteit Leiden doorbreken mythes over autisme die we op sociale media hebben verzameld.
