Onderwijs, Organisatie
Atelieronderwijs definitief van start: kleinschalig onderwijs binnen een activerend curriculum
Een belangrijke mijlpaal voor de Faculteit der Rechtsgeleerdheid: vanaf september 2025 wordt Atelieronderwijs structureel onderdeel van het Kernvisie-curriculum bachelor Rechtsgeleerdheid. In de reguliere bacheloropleiding volgen studenten vanaf het tweede semester van het eerste jaar per vak één Atelierbijeenkomst (met uitzondering van jaar 3 tijdens de vrije keuzeruimte en de afstudeerruimte). Met het definitieve besluit tot invoering van Atelier zetten we een belangrijke stap in de richting van toekomstbestendig, verdiepend en activerend juridisch onderwijs.
Waarom Atelieronderwijs?
Atelieronderwijs draagt concreet bij aan een belangrijk doel van de Kernvisie: het verhogen van het academische en analytische niveau van de bacheloropleiding. Deze niveauverhoging wordt gerealiseerd door vier pijlers die centraal staan binnen de Kernvisie en een plek krijgen binnen de verschillende Atelierbijeenkomsten: 1) kleinschalige contactmomenten, 2) ondersteuning bij de ontwikkeling van vaardigheden, 3) interdisciplinair onderwijs en 4) vakverbindende opdrachten.
Student:
‘De kleine groepen zorgen er voor dat er veel rust is in het lokaal. Je zit tot elkaar gericht en natuurlijkerwijs gaat de samenwerking zo ook beter.’
Van pilot naar definitieve vorm
De succesvolle pilot Atelier, uitgevoerd in blok 3 van het huidige academisch jaar, had als doel om de inhoudelijke, organisatorische en logistieke haalbaarheid van deze nieuwe onderwijsvorm te toetsen. Voor studenten was deelname aan de pilot op vrijwillige basis. Tijdens de pilot hebben we enkele inzichten opgedaan die, vooruitlopend op de evaluatie, in overleg met de facultaire gremia al tot een aantal aanpassingen hebben geleid:
- Lagere werkdruk voor docenten: in plaats van zes losse bijeenkomsten per vak, worden – vanuit het docentenperspectief – in het nieuwe format slechts twee Atelierbijeenkomsten per vak georganiseerd.
- Volledige integratie in het reguliere rooster: de Atelierbijeenkomsten worden ingeroosterd als onderdeel van de reguliere onderwijsweken, wat extra belasting buiten de onderwijsweken voorkomt. De bijeenkomsten blijven binnen het bestaande rooster, waardoor uitwijken naar de avonduren (19:00-21:00) niet nodig is.
- Integratie in het onderwijs: vanuit het studentenperspectief bestaat elk onderwijsblok uit vijf reguliere bijeenkomsten en één Atelierbijeenkomst per vak, verspreid over een periode van zeven weken. Bij de inhoudelijke opzet van de ateliers wordt ervan uitgegaan dat studenten alle drie de vakken tegelijkertijd volgen om zo tot daadwerkelijke integratie van de vakinhoud te kunnen komen. Dat neemt niet weg dat ook studenten die slechts één of twee van de drie vakken volgen (bijvoorbeeld als onderdeel van Fiscaal Recht of Notarieel Recht) kunnen deelnemen.
Per blok worden de twee Atelierweken op een voor het onderwijs passend moment binnen de zeven onderwijsweken ingepland. Ook het karakter van de Atelierweken en de vorm van de individuele Atelierbijeenkomsten zal op blokniveau worden afgestemd.
Een onderwijsblok kan bijvoorbeeld als volgt worden opgebouwd:
- Week 1-3: Studenten volgen het reguliere onderwijs in drie vakken, met hoorcolleges en reguliere werkgroepen in groepen van circa 30-34 studenten.
- Week 4-5: Atelierweken
- Start met bijvoorbeeld een overkoepelend hoorcollege of videodossier ter introductie van het thema.
- Werkgroepen worden per vak gesplitst in twee halve werkgroepen: Groep A en Groep B.
- Groep A volgt de Atelierbijeenkomst in week 4, Groep B in week 5.
- Afsluiting van de Atelierweken bijvoorbeeld een gezamenlijk hoorcollege aan het eind van week 5.
- Week 6-7: Hervatting van regulier onderwijs in de oorspronkelijke groepssamenstelling.
In het genoemde voorbeeld blijven week 1-3 en 6-7 reguliere onderwijsweken. Voor docenten verandert vooral de inrichting van week 4 en 5. In de eigen reguliere roostertijden worden per vak twee identieke Atelierbijeenkomsten verzorgd voor een halve werkgroep: één in week 4 (Groep A) en één in week 5 (Groep B). Dit zorgt voor aanzienlijke werkdrukverlaging ten opzichte van de oorspronkelijke pilotvorm, waar docenten per vak zes Atelierbijeenkomsten doceerden. Ook zorgt dit voor een betere integratie in het totale onderwijsprogramma.
Vervolg en voorbereiding
Het volledige evaluatierapport van de pilot Atelier (in samenwerking met het ICLON) zal bij aanvang van het nieuwe collegejaar beschikbaar zijn. Naast onderwijskundige inzichten belicht het rapport ook de administratieve en logistieke aspecten, en dient het mede als basis voor de verdere doorontwikkeling van het Atelieronderwijs in de komende jaren. In aanloop naar de implementatie in 2025-2026 worden vakcoördinatoren en betrokken docenten de komende tijd verder geïnformeerd en ondersteund bij de voorbereiding van het Atelieronderwijs, zowel bij de praktische organisatie als de inhoudelijke invulling. Bij de inrichting van de Ateliers op blokniveau wordt rekening gehouden met het karakter van de betreffende vakken, de docentinzet en de studeerbaarheid. Aansluitend volgt de gefaseerde implementatie voor bachelorjaar 2 in 2026-2027 en bachelorjaar 3 in 2027-2028.
Docent:
‘Ik stond versteld van het niveau bij de presentaties en de debatten. Je merkt het niveauverschil tussen studenten, maar het is belangrijk dat iedereen het een keer doet.’
Meer weten?
Wil je meer weten over Atelier? Neem dan gerust contact op met Kristof Gombeer, Ateliercoördinator. Voor vragen over de Kernvisie kun je ook altijd terecht bij Michael Klos, opleidingsdirecteur bachelor Rechtsgeleerdheid.
Inschrijven is meedoen, is halen
Het Atelieronderwijs vormt een van de belangrijkste bouwstenen in een breder pakket aan maatregelen dat is gericht op het aanbieden van activerend onderwijs in een verdiepend en samenhangend curriculum en het bevorderen van studiesucces. Onder de noemer ‘Inschrijven is meedoen, is halen’ wordt dit bredere pakket de komende tijd verder geïmplementeerd.