De reis van onze afgedankte kleding
De kleding die we niet meer mooi vinden of die versleten is brengen we naar de kledingbak. We gaan ervan uit dat het een tweede leven krijgt. Maar wat gebeurt er nou precies met al dat textiel? Antonella Maiello onderzoekt met haar collega’s wie er baat heeft bij ’postconsument textielafval’ en wie er last van heeft.
Achter textielcontainers schuilt een hele industrie: een groot deel van de kleding die we in Nederland weggooien wordt doorverkocht aan handelaren in vooral Afrikaanse en Aziatische landen. De marktkooplieden die de kleding in bulk opkopen, weten niet precies wat ze in handen krijgen. Vaak zijn de kledingstukken ongeschikt voor verkoop, zoals dikke winterjassen, maar nog vaker is de kleding van zo’n slechte kwaliteit dat het direct op grote afvalbergen belandt.
‘In grote lijnen weten we wat er met ons “kledingafval” gebeurt’, zegt onderzoeker Antonella Maiello. ‘Maar er zijn grote kennishiaten als het gaat om de kwaliteit en kwantiteit van de geëxporteerde materialen en lacunes in internationale regelgeving. Het is belangrijk om meer kennis te krijgen, zodat we afvalkolonialisme – andere landen opschepen met afvalbergen uit Europa – kunnen voorkomen.’
Wie is verantwoordelijk?
De belangrijkste vraag van het onderzoek is wie de stakeholders zijn bij de export van postconsument textielafval. ‘Wat voor ons afval is, is voor anderen een nieuwe industrie’, zegt Antonella Maiello. ‘We weten alleen niet precies hoe de geldstromen lopen: wie heeft er baat bij deze handel en hoe moet de internationale regelgeving er precies gaan uitzien? De gemeente is de eerste verantwoordelijke als het gaat om inzameling van textiel, daarna spelen landelijke overheden, afvalverwerkingsbedrijven, recyclingbedrijven en transporteurs een rol.
We bestuderen wie de precieze actoren zijn en wie waarvoor verantwoordelijk is. De eerste stap is om dit netwerk tijdens een workshop in Nederland in kaart te brengen met andere Leidse onderzoekers en ieder richt zich op een deelvraag van het onderzoek. ‘Ik kijk vooral naar het afvalkolonialisme vanuit het perspectief van de ontvanger’, legt ze uit. ‘Ik bestudeer al sinds 2016 afvalbeheer, in eerste instantie in Brazilië. Al van jongs af aan heb ik me zorgen gemaakt over afval, want in het zuiden van Italië – waar ik ben opgegroeid – werd gevaarlijk afval vanuit heel Europa gedumpt.’
‘Koop vooral minder en als je koopt, koop beter.’
Minder kopen
Ook al is het onderzoek naar de precieze route van ons ‘kledingafval’ nog niet afgerond, bewuste consumenten kunnen nu al helpen om de afvalberg te verminderen. ‘Koop vooral minder en als je koopt, koop beter’, adviseert Maiello. ‘Bekijk de labels om te zien van welk materiaal het gemaakt is. Probeer kleren die je niet meer draagt te ruilen of naar de kringloopwinkel te brengen. En als iets echt versleten is, dan kun je het beter in de gewone afvalbak gooien dan in de textielbak. Dan gaat het tenminste hier de verbrandingsoven in, en wordt het niet in de open lucht in een lagelonenland verbrand.’
Tekst: Wilke Martens
Foto: associated press