Ga aan de slag met een nieuwe docentenhandreiking voor transdisciplinair onderwijs
Transdisciplinair onderwijs, waarbij studenten samenwerken met externe partijen, raakt steeds meer in zwang. Hoe start je als docent zo’n programma op? De Honours Academy en het Leiden Learning Innovation Centre schreven samen een handreiking, bedoeld voor alle Leidse collega’s.
Nederlandse universiteiten gebruiken steeds vaker onderwijsvormen waarbij studenten samenwerken met externe organisaties: zogenaamd transdisciplinair onderwijs. Ook in Leiden begint het te bruisen. Een voorbeeld is de outside-the-box visie voor het honoursonderwijs, waarin bruggen slaan tussen de universiteit en de maatschappij een belangrijke pijler is.
Maar hoe zet je vruchtbare samenwerking met externe partijen op? Om hen op weg te helpen, ontwikkelde Bram Hoonhout (Honours Academy) samen met Aayushi Shah en Niloufar Daneshkhah (Leiden Learning & Innovation Centre) een handreiking voor transdisciplinair onderwijs. Hoonhout verzamelde voor de handreiking onder meer ervaringen van docenten die al met dit type onderwijs aan de slag zijn gegaan.
Voor studenten: echte vraagstukken
Zowel voor studenten als docenten bieden transdisciplinaire programma’s een grote meerwaarde, vertelt Hoonhout. ‘Studenten vinden het enorm waardevol om hun kennis toe te passen op iets wat echte betekenis heeft in de maatschappij. Ze gaan aan de slag met echte mensen en echte vraagstukken. Dat geeft hen het gevoel dat ze een verschil kunnen maken. Bovendien is het ontzettend leerzaam, want zo’n samenwerking vraagt om heel andere vaardigheden dan bijvoorbeeld literatuur lezen.’
Voor docenten: nieuwe dimensies
En voor docenten kan deze vorm van onderwijs ook een verrijking zijn. ‘Je breidt je netwerk uit, en het biedt vaak nieuwe invalshoeken voor je eigen onderzoek. Ik heb meermaals gehoord dat, door het contact met maatschappelijke partners, docenten stuitten op nieuwe dimensies. Bovendien kan het een opstapje zijn om ook binnen je onderzoek meer met maatschappelijke partners te gaan werken en zo je bijdrage aan de samenleving te versterken. Onderzoek en onderwijs gaan dan mooi hand in hand.'
Praktische stappen
In de handleiding staan praktische adviezen voor het opstarten van zo’n onderwijssamenwerking. Hoonhout: ‘Begin als docent met een onderwerp waarvoor je een passie hebt en probeer daarna te gaan denken over andere gezichtspunten die je je studenten ook zou willen meegeven. Stel, je doet onderzoek naar ongelijkheid. Dan kun je naast een economische bril ook kijken door een lens van gender, psychologie, woningbouw of onderwijs. Vervolgens kun je collega’s gaan opzoeken die meer over zo’n aspect kunnen weten, omdat zo’n project het meest waardevol is als een programma ook faculteit-overstijgend is. Je kunt dan zelf coördinator van het programma zijn, de collega’s vliegen in als gastdocent.’
Kennismakelaars
De volgende stap is om na te denken over een praktijkcomponent dat in het onderwijsproject kan worden toegevoegd. ‘Er werken veel kennismakelaars bij de universiteit: zoek ze eens op en leg het onderwerp van je programma voor. Waarschijnlijk kunnen ze je helpen met het vinden van een goede maatschappelijke partner.’
De handreiking is onderdeel van een groter geheel, vertelt Hoonhout tot slot. ‘Veel docenten die hiermee aan de slag willen gaven aan meer ondersteuning te willen krijgen en van elkaar te willen leren’. Hij raadt geïnteresseerde docenten aan om onderdeel te worden van de kennisgemeenschap (zie hieronder).
De handreiking transdisciplinair ondewijs is hier te downloaden.
LLInC faciliteert een Special Interest Group als onderdeel van het Leiden Education Support-netwerk, die van start gaat in het voorjaar van 2026. Professionele medewerkers, onderwijsonderzoekers en docenten zullen samenwerken rond hun gedeelde interesse in het onderwerp en regelmatig bijeenkomen om best practices uit te wisselen. Als je meer wilt weten over deze SIG of andere mogelijkheden, kun je je hier aanmelden.
Aan de slag met transdisciplinair onderwijs op De Kennisboomgaard
De handreiking komt precies op tijd, want op 28 november in PLNT vindt het evenement De Kennisboomgaard plaats, gericht op het opzetten van inter- en transdisciplinaire samenwerkingen. Tijdens de sessie ‘Build The Future Classroom’ gaan Melissa Amoros Lark en Bram Hoonhout in op creatieve denkwijzen voor docenten om na te denken over samenwerken met de maatschappij. ’s Middags kun je hiermee meteen aan de slag in workshops die zijn opgezet om nieuwe transdisciplinaire samenwerkingen te faciliteren. Verschillende maatschappelijke partners, zoals landelijke en lokale overheden, sluiten dan aan om samenwerkingsmogelijkheden te verkennen.
Bekijk het hele programma van De Kennisboomgaard en meld je aan!