Universiteit Leiden

nl en

LLP partnerevent: ‘Speaking up’

Hoe creëer je een veilige omgeving voor je medewerkers? Wat zijn de do’s en don’ts? Twee experts deelden hun inzichten met de partnerorganisaties van het Leiden Leadership Programme: “Als een leider dit niet doet, waarom zouden medewerkers dan wel hun fouten bespreken?”

Vorige maand vond een digitale bijeenkomst plaats van het Leiden Leadership Programme (LLP). Thema: psychologische veiligheid binnen organisaties. Wat kun je als medewerker doen om bij te dragen aan een veilige werkomgeving? Gastsprekers Mark Noort en Jan Adriaanse gingen het gesprek aan met de partnerorganisaties en deelden relevante wetenschappelijke bevindingen. In dit artikel zetten we de belangrijkste lessen op een rij.

Wat is psychologische veiligheid precies?

Mark Noort: “Psychologische of sociale veiligheid is de mate waarin mensen vertrouwen dat zij open kunnen zijn met elkaar, zonder vervelende gevolgen. Strikt genomen spreken we dan van ‘een lage verwachting van interpersoonlijk risico’, maar een alledaagse term als oprechte gezelligheid doelt op hetzelfde. Waar weinig psychologische veiligheid is, communiceren mensen minder effectief en kunnen problemen ontstaan.”

Hoe kun je binnen een organisatie het best omgaan met fouten en misstanden?

Mark Noort: “Bij fouten is het belangrijk om daar rechtvaardig mee om te gaan: fouten maken is menselijk, maar ze zijn vaak mogelijk door de inrichting van de organisatie – denk aan verouderde systemen, gebrekkige training of te grote werkdruk. Tenzij het grove nalatigheid betreft, is het daarom belangrijk om niet het individu te straffen maar om te leren hoe de organisatie verbeterd kan worden.”

Beter is het om de vraag te stellen: ‘What did it?’

Jan Adriaanse: “De neiging binnen organisaties bestaat vaak om, wanneer er iets is fout gegaan, op zoek te gaan naar de ‘rotte appel’. Ofwel, ‘Who did it?’. Dit geeft een collectief gevoel dat er daadwerkelijk iets aan de misstand wordt gedaan en het helpt – althans dat denken we – om ons beeld van een rechtvaardige wereld te herstellen. In de politiek hoor je dit ook altijd: de onderste steen moet boven!

Gevaar is echter dat je vervolgens alleen op zoek gaat naar de vermeende dader, om onderweg allerlei fouten te maken. Bijvoorbeeld omdat je alleen informatie gebruikt die jou goed uitkomt en contextuele factoren en paradoxen buiten beschouwing laat. Beter is het om de vraag te stellen: ‘What did it?’ Een subtiel semantisch verschil, maar in de praktijk leidt het tot meer zuivere oorzakenonderzoeken en daarmee ook minder onrechtvaardigheid.”

Wat kun je zelf doen om psychologische veiligheid te vergroten binnen je organisatie?

Mark Noort: “Alhoewel er geen 'silver bullets' zijn, kunnen leiders weldegelijk psychologische veiligheid bevorderen. Zo lieten Nembhard en Edmondson (2006) zien dat inclusief leiderschap goed is voor zowel psychologische veiligheid als de prestaties in organisaties. Ook het creëren van duurzame relaties en inclusief HR-beleid helpen hierbij.

Mijn eigen onderzoek onder piloten toonde aan dat hiërarchische verhoudingen communicatie belemmeren, zelfs voorafgaand aan dodelijke vliegtuigongelukken. Daarom raad ik aan dat leiders openlijk hun eigen fouten erkennen. Laat zien dat fouten maken menselijk is en dat je daar vooral van kunt leren. Als een leider dit immers niet doet, waarom zouden medewerkers dan wel hun fouten bespreken?”

Het LLP en partnerorganisaties

De doelstelling van het LLP is dat excellente studenten hun eigen talenten leren kennen en optimaal leren benutten, zodat ze deze effectief kunnen inzetten voor maatschappelijk of academisch leiderschap. Daartoe nemen studenten deel aan assessments, trainingen, seminars en een praktijkopdracht.

Praktijkopdracht bij partners
Dit jaar voeren interdisciplinaire teams van vier à vijf studenten bij 22 partnerorganisaties een praktijkopdracht uit. Studenten gaan aan de slag met allerlei organisatievraagstukken, zoals vergroten van diversiteit en inclusiviteit, optimaliseren van de communicatie en adviseren over innovatiemogelijkheden.

Bij de praktijkopdracht ontwikkelen LLP-studenten organisatiesensitiviteit en passen ze opgedane leiderschapvaardigheden toe. De partnerorganisaties halen daarnaast veel uit de samenwerking met de studenten. Ze waarderen het contact en de vaak frisse en vernieuwende uitkomsten.

Neem contact op
Meer weten over het LLP en het partnerschap met organisaties? Contacteer dan gerust relatiemanager Alicia Slooff via b.a.slooff@ha.leidenuniv.nl.

Deze website maakt gebruik van cookies.  Meer informatie.