Extra geld voor vijf experimentele en innovatieve Leidse onderzoeken
Vijf Leidse onderzoeken op het gebied van geschiedenis, recht en AI hebben een beurs ontvangen van wetenschapsfinancier NWO. Het gaat om toewijzingen van de zogenoemde SGW Open Competitie M 2024. De onderzoekers krijgen maximaal vijf jaar de tijd om met hun veelbelovende idee aan de slag te gaan.
In totaal gaan er 59 onderzoekers met een financiering aan de slag. De projecten beslaan de hele breedte van het sociale en geesteswetenschappen-onderzoeksveld, sommigen met een interdisciplinair of domeinoverstijgend karakter.
Hieronder meer informatie over de vijf Leidse toekenningen:
Erfbelasting: een belasting om voor te sterven?
Laurens van Apeldoorn en Elody Hutten (beiden Instituut voor Fiscale en Economische vakken)
Wanneer babyboomers de komende jaren hun huizen nalaten aan hun kinderen, worden die kinderen verlost van hoge woonlasten, en kunnen ze soms zelfs extra huurinkomsten genereren, bijvoorbeeld door verhuur aan leeftijdsgenoten zonder geërfd vermogen. De erfbelasting vermindert dergelijke ongelijkheden, maar stuit op publieke weerstand, zelfs onder degenen die er niet door worden getroffen. Dit project verkent de factoren die deze aversie veroorzaken en onderzoekt hoe de erfbelasting kan worden hervormd om deze weerstand te verminderen. Het onderzoek heeft tot doel een geïnformeerd publiek debat te bevorderen en beleidsmakers te voorzien van onderbouwde opties voor hervorming van de erf- en schenkbelasting.
Nederlandse gastarbeiders in 18e-eeuws Spanje
Raymond Fagel (Instituut voor Geschiedenis)
Gedurende de eerste helft van de achttiende eeuw trokken veel Nederlandse gastarbeiders naar de nieuw opgerichte koninklijke textielfabrieken in Spanje. Dit proces is in Spanje en Nederland bestudeerd vanuit een economisch perspectief, maar niemand heeft zich specifiek gericht op de levens van deze emigranten. Nederland was niet alleen maar een immigratieland. Door het onderzoek te richten op hun eigen handelingsruimte (agency) kunnen we de relatie van deze migranten met overheden, tussenpersonen en de gehele samenleving bestuderen. Dit onderzoek biedt een historische spiegel voor het huidige migratie-debat in Nederland.
De gender-tweedeling van gevangenissen onder de loep: Een intersectioneel onderzoek naar veiligheid, gender en seksualiteit in gevangenissen
Esther van Ginneken (Instituut voor Strafrecht en Criminologie)
Mannen en vrouwen worden doorgaans gescheiden gehuisvest in gevangenissen over de hele wereld. Deze scheiding wordt zelden in twijfel getrokken en wordt als noodzakelijk beschouwd voor de bescherming van vrouwen. Deze binaire benadering van opsluiting versterkt echter genderstereotypen en negeert de diversiteit in sekse en genderidentiteit. Dit onderzoek werpt een vernieuwende en kritische blik op de gender-binaire aard van het gevangenissysteem met behulp van een intersectionele en multidisciplinaire aanpak, waaronder ook empirisch onderzoek in gevangenissen in Nederland en op Bonaire. Hiermee wordt onderzocht hoe de detentiebeleving samenhangt met gender en andere aspecten van identiteit, zoals seksualiteit en culturele achtergrond.
‘Out of Africa’: Op zoek naar de interculturele oorsprong van Afrikaanse eigenheid, 1590-1720
Michiel van Groesen (Instituut voor Geschiedenis)
De vroegmoderne Nederlandse beeldvorming van West-Afrika was van grote invloed op de stereotypering van Afrika en Afrikanen. Dit project combineert cultuurgeschiedenis en African Studies, en bestudeert teksten, afbeeldingen en kaarten in een zoektocht naar de oorsprong van ‘Africanity’, en het belang van Nederlandse en lokale Afrikaanse kennis in dit beeldvormingsproces.
Hoe maken we betere wetten over AI?
Anne Meuwese (Instituut voor Publiekrecht/SAILS) en Francien Dechesne (Centrum voor Recht en Digitale Technologie (eLaw))
Artificiële intelligentie (AI) op een goede manier reguleren is een moeilijke uitdaging voor beleidsmakers en wetgevers. De Europese Unie heeft recentelijk de AI-verordening aangenomen. Gezien de grote politieke druk om met regels te komen, is er weinig aandacht geweest voor de kwaliteit van deze verordening. In dit project gaan we onderzoeken hoe verschillende professionals met deze nieuwe Europese wetgeving omgaan. Welke problemen komen zij tegen en kan betere wetgeving hier een oplossing voor zijn?