Thijs Bosker in AD: 'Meer microplastics in oceaan dan sterren in Melkweg'
Plastic is werkelijk overal op de wereld aanwezig. Thijs Bosker onderzoekt met zijn studenten hoe schadelijk dat is. Hij vertelt erover aan het AD. 'We hebben op het strand van Scheveningen een espressokopje met zand gevuld. We telden er 25 tot 50 stukjes in. In één kopje! We denken dat een walvis wel 3 miljoen stukjes per dag binnen krijgt.'
Thijs Bosker reisde voor zijn onderzoek al de hele wereld over. In Canada onderzocht hij het effect van chemische stoffen van de papierindustrie op kleine visjes, daarna woonde hij een tijdje in de VS. In Nieuw-Zeeland kwam een lang gekoesterde droom uit en onderzocht Bosker walvissen. 'Als toxicoloog onderzoek ik de impact van verontreiniging op het milieu. Bij de walvissen heb ik gekeken naar de hoeveelheid microplastics die zij dagelijks binnenkrijgen.
Lees meer over het onderzoek: Walvispoep onthult plasticprobleem: 3 miljoen microplastics per dag
Jong onderzoek zoekt antwoord op drie vragen
Onderzoek naar microplastics is een nieuwe tak van sport. Sinds 2004 richt het zich volgens Bosker op drie vragen: Waar komt het voor? Is er sprake van opname door organismen? En: Hoe schadelijk is het? Bosker: 'Het antwoord op de eerste twee vragen is "ja". We zijn nu bezig antwoord te krijgen op de derde vraag.'
Nog veel onduidelijk
Het is nog te vroeg om te zeggen of de opname van microplastics slecht voor ons is. 'We moeten daarvoor onderzoeken of het zich ophoopt in ons lichaam, en zo ja, waar en met welke risico's? Er kunnen bijvoorbeeld schadelijke stofjes af komen. Als de deeltjes afbreken tot nog kleinere nanoplastics, kunnen die misschien ophopen in de cellen en deze ontregelen.' Volgens Bosker lijkt het er gelukkig op dat plastics pas in hoge concentraties schadelijk zijn. 'Maar goed, de hoeveelheid microplastics in het milieu neemt nog steeds toe.'
Stressreactie meten als indicatie van schade
Om te zien of planten en dieren schade ondervinden van microplastics, kijken onderzoekers als Bosker naar de 'stressreactie' die ontstaat als cellen met plasticdeeltjes in aanraking komen. 'We meten dan bijvoorbeeld stofjes die een plant afgeeft als hij zich bedreigd voelt. Dit doen we ook met cellen van aangespoelde bruinvissen en dolfijnen.'
Een positieve noot
Toch is Bosker in sommige gevallen ook blij dat plastic bestaat. 'Toen mijn dochter werd geopereerd aan haar hart, is het fijn dat er allerlei plastic medisch hulpmateriaal is voor die complexe operatie. En bij een te vroeg geboren baby is een plastic couveuse levensreddend.'
'We kunnen het tij alleen keren als het besef in alle geledingen doordringt. De verandering moet vanuit de hele maatschappij komen, bottom-up en top-down'
Een groot lichtpunt is de enorme publieke belangstelling voor onderwerpen als klimaatverandering en biodiversiteit. 'We kunnen het tij alleen keren als het besef in alle geledingen doordringt. Daarom ontwikkel ik ook lesmateriaal in allerlei richtingen: van economie tot pshycologie en recht. De verandering moet echt vanuit de hele maatschappij komen, bottom-up en top-down.’
Ook een bruggenbouwer worstelt soms
Bosker is door zijn onderzoek licht activistisch geworden. 'Maar ik lijm mijn vingers niet aan het asfalt Ik zie mezelf meer als bruggenbouwer. En ook ik worstel met keuzes. Als ik vegetarisch wil eten, is dat een gevecht met mijn gezin. Zo zie je maar. Iedereen die een makkelijk antwoord heeft op een moeilijk vraagstuk, moet je vraagtekens bij zetten.'
Wetenschap kost tijd
Bosker heeft vetrouwen in de wetenschap: 'door elkaar uit te dagen en kritisch te bevragen komen we uiteindelijk tot consensus: er is zoveel wetenschappelijk bewijs dat we het aardig met elkaar eens zijn over bijvoorbeeld de klimaatverandering en afnamen van de biodiversiteit. Dat betekent wel dat wetenschap tijd kost. Het vervelende is dat er voor enkele grote vraagstukken eigenlijk geen tijd meer is.'
Lees het volledige interview met Thijs Bosker in het AD - Meer microplastics in de oceaan dan sterren in de Melkweg: 'Walvis krijgt per dag 3 miljoen stukjes binnen' (€)
Of lees een artikel over het onderwerp in Het Parool - Walvissen krijgen mogelijk dagelijks miljoenen stukjes plastic binnen (€)