Hoe kunnen we verantwoord financieel gedrag stimuleren?
Promovendus Shekinah Dare onderzocht welke psychologische factoren bijdragen aan verantwoord financieel gedrag en welzijn. Met die kennis wil zij het ontwikkelen van interventies om mensen beter met geld te laten omgaan stimuleren. Promotie op 10 november.
Voor haar onderzoek keek Dare naar verschillende kennisfactoren en psychologische factoren die bepalen hoe iemand met geld omgaat. Ook onderzocht ze welke invloed die factoren hebben op financiële tevredenheid en welzijn. De belangrijkste factoren die bijdroegen aan verantwoorde financiële beslissingen waren financieel zelfvertrouwen, financiële zelfeffectiviteit (de overtuiging van mensen om hun financiële taken te voltooien en hun financiële doelen te bereiken), toekomstgerichtheid, ervaren gedragscontrole en financiële kennis. Volgens Dare is het belangrijk dat toekomstig onderzoek, gebruikmakende van interventies, zich op die factoren richt.
Shopaholic
De promovendus had zelf vroeger ook moeite om verantwoorde financiële beslissingen te maken. ‘Ik was een shopaholic. Tijdens mijn studententijd hield ik vooral van schoenen, tassen en jassen kopen. Toen ik na mijn afstuderen begon te werken, gaf ik mijn salaris al uit voor het einde van de maand.’ Zij merkte toen wat voor invloed financieel gedrag op welzijn kan hebben. ‘Ik dacht op een gegeven moment: waar ben ik mee bezig? Ik moest echt wat aan mijn situatie veranderen. Toen ben ik zelf onderzoek gaan doen naar budgetteren en hoe je met geld moet omgaan.’
Toen zij jaren later ging werken bij de Centrale Bank van Curaçao en Sint Maarten, kwam zij opnieuw met het onderwerp in aanraking. 'Ik werkte voor de afdeling gedragstoezicht, die toeziet op de zorgvuldige behandeling van cliënten. Daarbij zag ik veel huishoudelijke schulden. Bij de workshop over financiën die wij gaven, zag ik de problemen terug waar ik vroeger zelf mee worstelde.’
Budget-app
Dare wil de kennis uit haar proefschrift gebruiken om het ontwikkelen van interventies te stimuleren om mensen beter met geld om te laten gaan. Het Kenniscentrum Psychologie en Economisch Gedrag, waar Dare mee samenwerkt, heeft ervaring met dit soort interventies. Dare: 'Het is bijvoorbeeld mogelijk om een budget-app te ontwikkelen. Zo’n app is eigenlijk een persoonlijk adviesbureau dat je helpt om een bepaald budget aan te houden voor verschillende uitgaven zoals vaste lasten, kleding en boodschappen.’
Maar het gaat niet alleen om budgetteren. Gebruikers van zo’n app krijgen geheugensteuntjes om niet te veel geld uit te geven, zo legt de onderzoeker uit. Ook wordt voor hen inzichtelijk hoeveel zij al gespaard hebben voor bepaalde doelen, zoals een vakantie. Dare: ‘Daarmee kan het financieel zelfvertrouwen vergroot worden.' Zo’n app kan ook financiële kennis verbeteren. 'Als we van een gebruiker weten dat hij gebrekkige kennis heeft, kan hij bijvoorbeeld een pop-up krijgen met uitleg over de impact van inflatie op zijn koopkracht.’
Financiële problemen
Toch zal niet iedereen met een hulpmiddel zoals een app geholpen kunnen worden. Financiële problemen kunnen grote gevolgen hebben, zo ziet Dare in de praktijk. 'Als je diep in de financiële problemen zit, moet je hulp zoeken, zoals schuldhulpverlening. Financiële problemen hebben grote mentale consequenties en kunnen uiteindelijk zelfs leiden tot zelfmoord.’
Dare hoopt dat haar proefschrift een bijdrage levert aan nieuwe strategieën om verantwoorde financiële beslissingen te bevorderen. Zo kunnen financiële problemen en problematische schulden voorkomen worden. ‘Uiteindelijk gaat het erom dat we mensen helpen om een gelukkiger, gezonder en succesvoller leven te leiden.’
Tekst: Tom Janssen
Afbeelding: Unsplash
Buitenpromovendus
Shekinah Dare is afgestudeerd als financieel econoom aan de Erasmus Universiteit Rotterdam en heeft haar pedagogisch getuigschrift behaald bij de Stichting Nederlands Antilliaanse Academie. Zij werkt als hoofd van de afdeling Data & Statistiek bij de Centrale Bank van Curaçao en Sint Maarten en kwam in 2015 naar Nederland om onderzoek te doen naar financiële educatieprogramma's. Vanaf 2017 is zij buitenpromovendus bij Sociale, Economische en Organisatie Psychologie onder leiding van hoogleraar Wilco van Dijk. Op 10 november verdedigt ze haar proefschrift.