Historicus Frank van Vree is de nieuwe Cleveringahoogleraar
Frank van Vree, emeritus hoogleraar Geschiedenis van oorlog, conflict en herinnering van de Universiteit van Amsterdam, is dit jaar de nieuwe Cleveringahoogleraar. In zijn oratie op 27 november, getiteld Het verleden als ritueel. Over de ‘les van de geschiedenis’ voor het heden, spreekt hij over de spanning tussen wetenschap en herdenken.
Van Vree over zijn Cleveringaleerstoel komend academisch jaar: ‘Ik vind het een eervolle benoeming. In het licht van de belangrijke traditie van de leerstoel, maar ook gelet op de reeks van indrukwekkende voorgangers. Daarnaast is het bijzonder om te kunnen spreken op de plek waar ik 35 jaar geleden mijn proefschrift heb verdedigd.’ Zijn oratie in het Groot Auditorium van het Academiegebouw zal gaan over de spanning tussen wetenschap en herdenken. ‘Ik ga het specifiek hebben over het idee dat men iets kan leren van het verleden. De vraag is wat dat ‘leren’ eigenlijk inhoudt en welke rol wetenschappelijke kennis daarin speelt.’
Frank van Vree was tot 2021 directeur van het NIOD instituut voor Oorlogs-, Holocaust- en Genocidestudies (2016-2021). Daarvoor was hij decaan van de Faculteit der Geesteswetenschappen van de UvA (2012-2016) en hoogleraar Mediastudies (2001-2016). Hij stond aan de wieg van de afdeling Mediastudies en de opleiding Journalistiek van de Amsterdamse universiteit. Eerder bekleedde hij een leerstoel Mediageschiedenis aan de Erasmus Universiteit (Rotterdam).
De Cleveringa-oratie wordt dit jaar gehouden op maandag 27 november van 16:00 tot 17:00 uur in het Academiegebouw, Rapenburg 73 in Leiden. (Dit jaar valt 26 november namelijk op een zondag.) De oratie is die middag ook online (live) te volgen op universiteitleiden.nl
Meer informatie over Frank van Vree en het thema van zijn Cleveringa-oratie volgt in een vraaggesprek dit najaar.
De universiteit staat jaarlijks op (of rond) 26 november stil bij de protestrede van de Leidse hoogleraar rechtsgeleerdheid, Rudolph Cleveringa in 1940. Op die dag sprak Cleveringa zich in een openbaar college uit tegen het ontslag van zijn Joodse collega Eduard Meijers. Na zijn rede werd Cleveringa door de Duitse bezetter gearresteerd en Meijers kwam na Westerbork terecht in concentratiekamp Theresienstadt waar hij de oorlog zou overleven. Ook andere Leidse hoogleraren zoals rechtsgeleerde Ben Telders, medicus Ton Barge en theoloog Lambert van Holk protesteerden openlijk tegen de nazi’s. Van deze hoogleraren overleefde Telders de oorlog niet. De Cleveringaleerstoel is een wisselleerstoel van een jaar en symboliseert het grote belang van het vrije woord en de moed op te staan tegen de bezetter(s). Een motto dat de universiteit (Bolwerk van Vrijheid) als geen ander past. De universiteit herdenkt jaarlijks de slachtoffers van de Tweede Wereldoorlog, tenminste 663 studenten, medewerkers en alumni kwamen om het leven.