Jonathan Powell: ‘In het vroegmoderne Engeland gingen mensen ontzettend vaak naar de rechtbank’
Jonathan Powell kwam vanuit Engeland naar Leiden om onderzoek te doen naar de rol van vrouwen in vroegmoderne rechtszaken. Naast allerlei spannende documenten ontdekte hij ook de koekjes van bakkerij Water & Bloem en de wilde bloemen op begraafplaats Groenesteeg.
Je hebt in Londen gestudeerd en doet onderzoek naar het vroegmoderne Engeland. Hoe ben je in Leiden terechtgekomen?
‘Mijn proefschrift ging over theater en gewoonterecht in het Engeland van Shakespeare, waarbij ik vooral geïnteresseerd was in de banden tussen vrouwen en de Londense theaterwereld. Uit gerechtelijke documenten blijkt dat veel vrouwen investeerden in of eigenaar waren van theaters, en soms hun rechten daarvoor voor de rechter opeisten. Ik had het geluk dat ik een korte postdoc kon doen bij een geweldig project in het Verenigd Koninkrijk, genaamd ‘Engendering the Stage’. Dat project had als doel een nieuwe bewijsbasis te leggen voor de gendergerelateerde structuren van theatervoorstellingen in het vroegmoderne Engeland. Ik ben al lang geïnteresseerd in het blootleggen van vergeten stemmen en geschiedenissen uit juridische archieven. Toen ik hoorde dat Nadine Akkerman op zoek was naar een postdoc om de gezamenlijke productie van vroegmoderne manuscripten voor haar FEATHERS-project te onderzoeken, leek dat me een perfecte match! Gelukkig dacht FEATHERS daar ook zo over...'
Waar heb je de afgelopen jaren onderzoek naar gedaan?
'In de vroegmoderne periode gingen mensen Engeland ongelooflijk vaak naar de rechter: veel vaker dan vandaag de dag. In een tijd waarin Londen bijvoorbeeld slechts ongeveer 200.000 inwoners telde, behandelden de common law-rechtbanken in Westminster maar liefst 100.000 zaken per jaar! Tijdens mijn promotieonderzoek heb ik met de archieven van deze rechtbanken gewerkt en dat heb ik in Leiden voortgezet. Als project is FEATHERS geïnteresseerd in de rol van schrijvers bij het produceren van manuscripten: hoeveel zeggenschap en invloed hadden bijvoorbeeld een secretaris of een griffier op de productie van een tekst? Wiens stem horen we eigenlijk in de archieven? Gezien mijn achtergrond richt ik me, niet geheel verrassend, op advocaten en griffiers, en met name op hun betrokkenheid bij het opstellen van juridische pleidooien voor getrouwde vrouwen. Historici gingen er lange tijd van uit dat er maar heel weinig vrouwen te vinden waren in de archieven van de common law-rechtbanken. Dit kwam grotendeels doordat de juridische identiteit van een vrouw na haar huwelijk ondergeschikt werd gemaakt aan die van haar echtgenoot. Maar het blijkt dat deze archieven honderden zaken bevatten waarin de juridische ervaringen van vrouwen gedetailleerd worden beschreven – wat als onderzoeker natuurlijk super spannend is!’
Wat zijn je belangrijkste conclusies?
'Afgezien van het enorme aantal zaken waarbij vrouwen betrokken waren, is het meest interessante resultaat waarschijnlijk het inzicht dat zelfs zeer stereotiepe bronnen zeer individueel kunnen zijn. Historici beschouwen common law-archieven vaak als een soort kopieer- en plakwerk, maar door bijvoorbeeld verschillende versies van een pleitnota te vergelijken, of een document te vergelijken met enkele van de handleidingen die in die periode voor griffiers bestonden, kunnen de eigenaardigheden van een document zichtbaar worden gemaakt. Die roepen op zijn beurt weer vragen op. Zijn deze eigenaardigheden bijvoorbeeld een teken van de inbreng van een vrouwelijke procespartij of juist van de invloed van haar mannelijke advocaat? Of van de griffier? Mijn collega bij FEATHERS, Lotte Fikkers, stelt soortgelijke vragen over de archieven van de equity court, wat natuurlijk erg nuttig voor mij is! Lotte doet geweldig werk door te laten zien hoe de individualiteit van een advocaat zelfs in de meest stereotiepe aspecten van juridische pleidooien terug te vinden is.’
-
Powell op Begraafplaats Groenesteeg -
-
-
Wat zijn je plannen voor de toekomst?
‘Ik heb het geluk gehad dat ik een Leverhulme Early Career Fellowship heb gekregen, het Britse equivalent van de VENI. Dit betekent dat ik de komende drie jaar aan de Universiteit van Edinburgh zal werken aan mijn volgende project, dat ook een combinatie is van juridisch en literair onderzoek. Het project onderzoekt de rol van zeventiende-eeuwse Engelse en Schotse fantasierijke literatuur in de opkomst van de moderne juridische categorie van de vreemdeling (of ‘buitenlander’). Ik ben vooral geïnteresseerd in hoe en waarom toneelschrijvers, dichters, juristen en politieke denkers uit die tijd het concept van vreemdelingenstatus opnieuw hebben uitgevonden en daarmee in feite de basis hebben gelegd voor het moderne burgerschap. Aan de ene kant was er een periode waarin vrijheid in Engeland steeds meer werd gezien als een nationaal geboorterecht. Maar tegelijkertijd ontstonden er aan de andere kant van de Atlantische Oceaan nieuwe vormen van onvrijheid door koloniale projecten.
Ik ga de komende periode ook gebruiken om mijn eerste boek af te maken, waarvoor ik nu een contract heb bij Oxford University Press. Dat komt doordat ik de Early Career Researcher First Book Prize van OUP heb gewonnen, wat spannend is, maar ook een beetje eng..! Als dit allemaal achter de rug is, zou ik graag terugkomen naar Leiden: het is een bijzondere plek en mijn partner en ik hadden graag langer willen blijven!’
Wat zijn je favoriete plekken in Leiden?
'Ik heb het geluk gehad om in het mooiste gebouw van Leiden te wonen, een universiteitsgebouw naast begraafplaats Groenesteeg. In februari en maart staan daar veel wilde bloemen en krokussen. Zelfs als ik daar niet had gewoond, zou het een van mijn favoriete plekken in de stad zijn geweest, maar het is extra bijzonder om er doorheen te lopen alsof het je eigen achtertuin is! Ik wandel over het algemeen veel, vaak rond de Singel; ik ben ook dol op de duinen bij Kijkduin. Wat eten betreft, is Siri Thai geweldig, net als de loempia's die op zaterdag op de markt worden verkocht. Toko Haven is ook een erg fijne plek. Bij bakkerij Water & Bloem kun je heerlijke koekjes en brood kopen. Ik bak ook graag mijn eigen brood, maar omdat er geen oven in het appartement was, heb ik de afgelopen jaren minder gebakken.’
Heb je ooit een gouden tip gehad?
‘Je moet brood altijd langer laten rijzen dan je denkt. Vanaf mijn promotie tot op de dag van vandaag heb ik geluk gehad met mijn mentoren: ik heb de afgelopen jaren heel veel goede adviezen heb gekregen, maar dit gaat heel vaak op. Het lange rijzen heeft mijn broodbakken zeker veranderd! Soms moet je gewoon geduld hebben.’