FGGA-onderzoekers in verschillende media over het ronselen van Europese jongeren door Rusland voor spionage
De arrestatie van twee Nederlandse scholieren van zeventien jaar op verdenking van spionage voor Rusland krijgt de afgelopen dagen veel media-aandacht. Bart Schuurman, Willemijn Aerdts en Rutger Leukfeldt verschijnen in verschillende media om deze ontwikkeling te duiden.
De jongeren zouden met een zogenoemde wifi-sniffer langs gevoelige gebouwen in Den Haag hebben gelopen om netwerkverkeer te onderscheppen. Het bijzondere aan deze zaak is dat minderjarigen doelwit blijken van buitenlandse inlichtingendiensten.
Hoogleraar Terrorism and Political Violence Bart Schuurman noemt de zaak ‘een unieke zaak voor Nederland’. Volgens hem sluit deze manier van ronselen aan bij bekende patronen: ‘Als je kijkt naar situaties waarin Rusland zogenaamde wegwerpagenten inzet, zie je meestal een handler achter een anoniem Telegram-account. Vaak wordt er gewerkt met tussenpersonen, zodat moeilijk is vast te stellen wie er uiteindelijk achter zit.’
Ook Willemijn Aerdts, expert op het gebied van inlichtingen- en veiligheidsdiensten, benadrukt de bijzondere aard van de zaak: ‘Dit is de eerste keer dat ik in Nederland heb gezien dat een zaak wordt aangespannen voor het mogelijk spioneren voor Rusland door minderjarigen. Dat is uniek.’ Ze wijst erop dat jongeren vaak niet doorhebben hoe hun opdrachten passen in een groter geheel: ‘Via YouTube worden jongeren met drones bijvoorbeeld gevraagd of ze ook belangrijke infrastructuur, zoals militaire faciliteiten, even kunnen filmen. De vraag is of zij altijd weten dat ze worden gebruikt voor spionageacties uit het buitenland.’
Bijzonder hoogleraar Governing Cybercrime Rutger Leukfeldt laat zien hoe onschuldig het kan beginnen: ‘Het begint als jongens, en soms meisjes, vanuit hun interesse in technologie en computers gaan gamen en soms wat proberen te veranderen aan die games. Soms doen ze dat al op 10-jarige leeftijd.’ Volgens hem kan dit sluipenderwijs leiden tot serieuze problemen: ‘Het kan heel voorzichtig beginnen, en totaal niet herkenbaar zijn als iets crimineels.’
De zaak maakt volgens de onderzoekers duidelijk dat jongeren niet alleen kwetsbaar zijn in de digitale wereld, maar ook actief worden gezocht door statelijke actoren die hen inzetten voor spionage. De waarschuwingen onderstrepen de noodzaak om naast juridische stappen ook te investeren in bewustwording en preventie bij ouders, scholen en jongeren zelf.
Lees de volledige artikelen van Bart Schuurman in De Telegraaf (€), LindaNieuws en Hart van Nederland
Lees de volledige artikelen van Willemijn Aerdts in NRC (€), NOS Journaal, RTL Nieuws, De Volkskrant en bij BNR geweest.
Lees de volledige artikel van Rutger Leukfeldt bij RTL Nieuws