Cvb update: stand van zaken in politiek Den Haag
Het kabinet-Schoof heeft de rijksbegroting gepresenteerd. Zoals verwacht krijgt het hoger onderwijs te maken met zeer forse bezuinigingen. Het college van bestuur gaat de komende tijd regelmatig in op de gevolgen van dit in hun ogen onverantwoorde beleid.
De geplande onderwijsbezuinigingen en de onduidelijkheid rondom de invoering het Wetsvoorstel Internationalisering in Balans (WiB) leidt tot grote onzekerheden voor onze sector. Onze collega’s van public affairs vertellen dit keer over de stand van zaken in politiek Den Haag.
Uit onze gesprekken met medewerkers en studenten blijkt duidelijk dat de aanhoudende onduidelijkheid veel mensen frustreert. En dat zorgt weer voor grote onzekerheid, een gevoel dat door het college gedeeld wordt. Want wat wordt nu precies de omvang van de bezuinigingen? Wat zijn de gevolgen van de WiB? Welke delen van onze universiteit worden straks het hardst geraakt? En wat voor gevolgen heeft dit voor de werkgelegenheid?
Onze gemeenschap wil duidelijkheid, maar die krijgen we nog altijd niet. De gesprekken in de Tweede en Eerste Kamer lopen nog steeds. Daarom besteden we in dit blog vandaag aandacht aan de stand van zaken in politiek Den Haag rond de bezuinigingsplannen voor het hoger onderwijs.
Brief van minister Bruins
Op vrijdag 7 februari heeft minister Bruins (OCW) de Tweede Kamer geïnformeerd over de invulling van het amendement van het Tweede Kamerlid Bontenbal (CDA). Dat amendement gaat over de positie van de regio in het wetsvoorstel Wet internationalisering in balans (WIB). Bontenbal pleit voor het behoud van de instroom van internationale studenten in de krimpregio’s. Tot deze regio’s behoren onder andere Zeeland, Limburg, Friesland, Groningen en Drenthe.
In zijn brief geeft de minister aan dat hij vooral een oplossing ziet in de zelfregie door de instellingen. Dit betekent dat de universiteiten zelf een plan moeten opstellen om de instroom van internationale studenten te regelen. Uit onze gesprekken met kamerleden blijkt dat iedereen aanstuurt op een voorstel uit de sector. Men vindt dat internationalisering te ver doorgeslagen is.
Toets anderstalig Onderwijs
Zelfregie zou er inderdaad toe kunnen leiden dat wij de regie houden, en niet overgeleverd worden aan een lang en onzeker proces. Daarbij zouden al onze Engelstalige bacheloropleidingen bovendien getoetst moeten worden op basis van zeer stringente criteria: de zogenaamde de Toets Anderstalig Onderwijs (TAO). Deze toets is bedoeld om onderwijsinstellingen de mogelijkheid te geven om een vak of opleiding in een andere taal dan het Nederlands te geven.
Zonder zelfregie lopen al onze Engelstalige opleidingen het risico niet door deze toets heen te komen. Dat kan nog veel meer pijn gaan doen. Wij zijn hierover nu in overleg met onze collega universiteiten binnen UNL. De uitkomst van dit zelfregieproces staat nog niet vast. Daarbij is van groot belang dat alle universiteiten een proportionele bijdrage leveren aan de zelfregie en bij een akkoord wij de zekerheid hebben van de Minister dat onze opleidingen niet alsnog door de toetsing heen moeten.
In zijn brief van 7 februari jl geeft de minister aan dat hij de TAO niet wil laten vervallen. In plaats daarvan wil hij regionale omstandigheden van universiteiten gaan verankeren in de wettekst via een apart artikel. Hier staat aan welke vereisten een anderstalige opleiding moet voldoen om een beroep te kunnen doen op zo’n regio-criterium. De minister verwacht de nota van deze wijziging dit voorjaar af te ronden.
Eerste Kamer bespreekt de plannen
De commissie voor Onderwijs, Cultuur en Wetenschap van de Eerste Kamer heeft op 18 februari een deskundigenbijeenkomst georganiseerd. Daar werd gesproken over de rechtmatigheid en uitvoerbaarheid van de voorgenomen bezuinigingen, en over het amendement van Henri Bontenbal.
UNL-voorzitter Caspar van den Berg pleitte daar voor behoedzaamheid als het om bezuinigen gaat. Door het voorstel van Bontenbal om universiteiten uit de krimpregio’s te ontzien zou bovendien heel onduidelijk worden wie uiteindelijk voor de bezuinigingen opdraait. Andere deskundigen noemden de bezuinigingsplannen visieloos en wezen op de onrust die onder het personeel ontstaan is. Ook werd de vraag gesteld of het opzeggen van een eerder bestuursakkoord wel rechtmatig was.
De commissie wil het wetsvoorstel op 25 maart 2025 behandelen en erover stemmen.
Beleidsbrief OCW
Omdat de behandeling van de onderwijsbegroting langer duurt dan verwacht, heeft het proces van de beleidsbrief van OCW inmiddels vertraging opgelopen. Momenteel vinden gesprekken plaats tussen de minister en ambtenaren over de invulling van de brief. Het is de verwachting dat de minister pas in maart met de brief naar buiten komt.
Tot slot
Zoals jullie waarschijnlijk al hebben gehoord wordt deze maand een estafettestaking op de Nederlandse universiteiten georganiseerd. Op 10 maart is Leiden als eerste aan de beurt. Meer informatie rondom de organisatie en protestacties van die dag kunnen jullie hier vinden.
Helaas verwachten we op korte termijn niet meer duidelijkheid vanuit politiek Den Haag. Onze boodschap aan het kabinet blijft ondertussen wél duidelijk: de voorgenomen bezuinigingen en de plannen voor de inperking van internationalisering zijn niet alleen schadelijk voor ons onderwijs, maar ook voor onze samenleving.
Het college, de decanen, onze bestuurders en tal van andere collega’s blijven zich in ieder geval verzetten tegen de bezuinigingsplannen. Doe met ons mee!