College van Bestuur bezoekt Instituut voor Geschiedenis: ‘Geschiedenis helpt het heden begrijpen’
Ieder wetenschappelijk instituut heeft zijn eigen dynamiek. Het College van Bestuur bezoekt instituten om te horen wat er speelt. Op 24 juni gingen ze langs bij het Instituut voor Geschiedenis. ‘Geschiedenis helpt het heden begrijpen, of het nu gaat om familieverhalen, lokale kwesties of wereldpolitiek.’
Geschiedenis is overal
Wetenschappelijk directeur Herman Paul trapte af: 'Bij binnenkomst hebben jullie misschien onze boekenkast gezien – een punt van trots. Maar vooral zijn we een onderwijsinstituut. Onderwijs is onze kernactiviteit, daar besteden we verreweg de meeste tijd aan.' Onderzoeksdirecteur Alicia Schrikker benadrukte het belang van geschiedenis: ‘Geschiedenis helpt het heden begrijpen, of het nu gaat om familieverhalen, lokale kwesties of wereldpolitiek. Geschiedenis is overal.’
Het instituut werkt volgens het motto Global Questions, Local Sources. ‘We betrekken mondiale debatten in onze lokale casestudies en zijn daarbij heel breed. Van religieuze identiteit in de klassieke oudheid, en de stereotypering in de Middeleeuwen tot wereldwijde studie van nationalisme.’
Collegialiteit
Uit een recente visitatie bleek onder meer dat het instituut zeer productief is. ‘Die hoge productiviteit komt door samenwerking en gedeelde publicaties’, aldus Schrikker. ‘We doen multidisciplinair onderzoek en zijn actueel maatschappelijk georiënteerd. Media weten ons te vinden en onze boeken worden gelezen.’ Er is samenwerking met onder meer Leiden University Institute for Area Studies (LIAS), Archeologie en Biologie, bijvoorbeeld rond klimaatgeschiedenis.
Uit de visitatie bleek ook dat Instituut voor Geschiedenis als een prettige werkplek wordt gezien. De aanwezigen noemden collegialiteit en autonomie dan ook als sleutelwoorden voor een goede werksfeer. Ook is er een eerlijke verdeling van onderwijstaken en komt verworven geld ten goede aan de hele gemeenschap. Mensen voelen zich verbonden met het instituut en hebben iets voor elkaar over. Een collega merkte op: ‘We zoeken bij sollicitaties bewust naar teamspelers. Grote ego’s krijgen weinig ruimte.’
Startersbeurzen
Een gevoelig punt vormden de startersbeurzen, omdat er meer UD’s zijn dan beschikbare beurzen. Dat zorgt ervoor dat er competitie kan ontstaan tussen de jonge UD’s om de beurs binnen te halen, wat averechts werkt voor de onderlinge verbondenheid. Uiteindelijk kwamen UD’s zelf met de oplossing: ze zochten naar onderlinge samenhang in onderzoeksprojecten. Zo konden UD’s in teamverband gebruikmaken van de startersbeurzen. ‘Dat heeft tot veel moois geleid,' zegt Schrikker.
Vervolgens deelden vier onderzoekers hun lopende projecten:
Anne Heyer doet onderzoek naar politieke massa’s in 19e-eeuws Europa. Samen met collega’s diende ze een gezamenlijke aanvraag in voor startersbeurzen. ‘We willen een nieuwe generatie zijn die samenwerkt in plaats van concurreert. Daarom heb ik samen met andere collega’s die raken aan politieke retoriek een aanvraag gedaan.’ Voor haar onderzoek past Heyer large language models toe met behulp van supercomputer ALICE om te onderzoeken hoe en waarom emoties over de massapolitiek veranderen ‘Ik ben blij dat we hier toegang toe hebben. Ik ben getraind in de klassieke manier als historicus, maar het is heel nuttig.’
Isaac Scarborough vergelijkt met Liesbeth Claes hoe munten als de denarius en de roebel zich verspreidden binnen respectievelijk het Romeinse Rijk en de Sovjet-Unie. Zo onderzoeken ze hoe waarde aan geld wordt toegekend in verschillende contexten.
María Gabriela Palacio vraagt zich af hoe waarde aan levens wordt toegekend binnen onze economische systemen. En wat dat betekent voor de marginalisering en uitsluiting van groepen zoals queer- en inheemse gemeenschappen, migranten en vrouwen. Veel gaat uit van de tegenstellingen die we benoemen, zoals man/vrouw, legaal/illegaal en de waarde die hieraan wordt toegekend. Wat als we, in plaats van onderdrukking te bestrijden, deze tegenstellingen zouden afbreken die deze onderdrukking in stand houden?
Paul van Trigt onderzoekt de geschiedenis van handicap, wat inzicht geeft in wat we door de tijd heen als ‘normaal’ beschouwen. Momenteel richt hij zich onder meer op eenzaamheid. Hij betrekt studenten actief in zijn onderzoek door hen interviews te laten afnemen bij mensen met een licht verstandelijke beperking.
Financiële vraagstukken
Na afloop spraken leden van het College van Bestuur en het managementteam verder over toekomstige uitdagingen. Ook het Instituut voor Geschiedenis kampt met financiële vraagstukken, wat druk kan zetten op de sterke punten van het instituut – zoals de collegialiteit en het feit dat ze wereldleidend zijn in hun wetenschapsgebied.
