Een goed begin van de zomer: extra geld voor onderzoek
Twee onderzoeksprojecten op het gebied democratie en burgercollectieven hebben binnen de Onderzoek op Routes door Consortia (ORC) van de Nationale Wetenschapsagenda een beurs ontvangen in de ronde van 2024. Elk project ontvangt rond de €6,8 miljoen om direct aan de slag te gaan.
In deze projecten werken onderzoekers samen met kennispartners en maatschappelijke organisaties. Zo wordt kennis ontwikkeld en benut om samen tot wetenschappelijke en maatschappelijke impact te komen. Onderzoekers van FGGA zijn betrokken bij twee van deze projecten: DeMoCraft en ECCO.
DeMoCraft: Democratic Moral Craftsmanship for Just and Resilient Institutions
Juist in tijden van grote maatschappelijke veranderingen en crises is het belangrijk dat politici democratische en morele normen overeind houden. DeMoCraft onderzoekt de kennis, vaardigheden, attitudes en praktijken die politici en bestuurders hiervoor nodig hebben.
Het project is onder leiding van Leonie Heres van de Vrije Universiteit Amsterdam. De Universiteit Leiden is echter goed vertegenwoordigd binnen DeMoCraft. Toon Kerkhoff (FGGA-Bestuurskunde) is een van de Work Package Leaders en ook Geerten Bogaard (Leiden-Rechten) is mede-aanvrager in het consortium. Bogaard zal een promovendus begeleiden die onderzoek gaat doen naar ombudspolitiek.
Ze onderzoeken wat helpt en hindert om het ‘democratisch moreel vakmanschap’ van politici en bestuurders te vergroten, en wat de effecten ervan zijn op de kwaliteit en integriteit van (crisis)beleid- en besluitvorming. Om de veerkracht van het openbaar bestuur te vergroten en vertrouwen onder burgers te versterken, ontwikkelen ze interventies die politici en bestuurders stimuleren en ondersteunen in hun democratische en morele handelen.
Betrokken bij het project zijn 5 universiteiten, 2 hogescholen en maar liefst 27 maatschappelijke partners om écht verschil te maken in de praktijk. Ze bundelen de interdisciplinaire krachten van bestuurskunde, organisatiewetenschap, politicologie, communicatiewetenschap, staats- en bestuursrecht en geschiedenis.
ECCO: Empowering Citizen COllectives in societal transitions
Inwoners van Nederland hebben het gevoel dat ze minder controle hebben over hun leven en leefomgeving. Ook hebben ze minder vertrouwen in de overheid. Tegelijkertijd staat de samenleving voor meerdere uitdagingen (huisvesting, leefbaarheid, klimaatverandering, energietransitie).
Burgercollectieven zijn mogelijk een onderdeel van de oplossing, omdat zij gemeenschappen helpen om hun weerbaarheid, reactie- en aanpassingsvermogen in hun directe leefomgeving te vergroten. ECCO wil aan de hand van onderzoek nieuwe modellen, methoden en hulpmiddelen ontwikkelen die gelijkwaardige samenwerking tussen overheden en burgercollectieven stimuleren en zo het wederzijds vertrouwen verbeteren. Het consortium legt hierbij de nadruk op het verbinden van wetenschap en maatschappij.
De onderzoeksbeurs wordt onder andere ingezet voor de financiering van 11 promotieplekken bij verschillende universiteiten. Vanuit FGGA gaan Carola van Eijk en Caelesta Braun één van die aio’s begeleiden. Het promotieonderzoek richt zich op de dynamieken in de relatie tussen burgercollectieven, (lokale) overheden en niet-deelnemers. Een goed wederzijds begrip van elkaars perspectieven, belangen en werkprocessen is cruciaal voor de effectiviteit van burgercollectieven en het voorkomen dat niet-deelnemers letterlijk aan de zijlijn blijven staan.
‘Het gaat erom te voorkomen dat langs elkaar heen wordt gepraat in plaats van echt constructief betrokken te zijn’, zo legt Carola uit. ‘Hoe creëer je wederzijds begrip, en welke factoren en omstandigheden stimuleren of hinderen dat? Dankzij deze onderzoeksbeurs kunnen we dat beter begrijpen en zo bijdragen aan een verbeterde relatie en inzet van burgercollectieven bij al deze maatschappelijk belangrijke onderwerpen rondom huisvesting en leefbaarheid.’
Daarnaast is Carola van Eijk één van de Work Package Leaders: vanuit die rol zal ze zorgdragen voor de consistentie en verbinding tussen verschillende promotietrajecten.
Het groeiende kennisuitwisselingsplatform CollectieveKracht, opgericht door hoogleraar Tine De Moor (Rotterdam School of Management, Erasmus Universiteit), zal hier een centrale rol in spelen. Met ECCO wordt een belangrijke stap gezet richting een samenleving waarin inwoners en overheden samen vormgeven aan de toekomst van hun leefomgeving.
