Stafuitwisseling in San Francisco: ‘Uit je comfortzone stappen geeft meer energie’
Van januari tot april 2025 vertrok universitair hoofddocent Robert Heinsch op stafuitwisseling naar de Verenigde Staten. Hij werd uitgedaagd zijn onderwijs op een creatieve en persoonlijke manier vorm te geven. ‘Ik kon me volledig onderdompelen in de Amerikaanse onderwijscultuur.’
Wat motiveerde je om deel te nemen aan de stafuitwisseling?
Mijn voornaamste motivatie was professionele nieuwsgierigheid: ik wilde zien hoe collega’s in het buitenland hun onderwijs vormgeven. Inmiddels ben ik al vijftien jaar werkzaam in Leiden en het leek mij een goed moment om nieuwe inspiratie op te doen, praktijkgericht juridisch onderwijs van dichtbij te ervaren (iets waar ik zeer geïnteresseerd in ben), mijn netwerk uit te breiden en mijn horizon te verbreden.
Waarom koos je voor de Verenigde Staten? En specifiek voor San Francisco?
Ik heb altijd al een voorliefde voor de VS gehad. Als tiener reisde ik er een paar keer naartoe. Later raakte ik professioneel gezien gefascineerd door het Amerikaanse onderwijssysteem; het leek me interessant en van hoge kwaliteit. Ik wilde de praktische kant van het juridische onderwijs daar graag een keer van dichtbij meemaken. Daarnaast is mijn vrouw Amerikaans en heeft mijn zoon de Amerikaanse nationaliteit. Toen ik hoorde over de uitwisseling met San Francisco, voelde dat als een perfecte kans.
Er bestaat bovendien al meer dan dertig jaar een samenwerking tussen de Leidse rechtenfaculteit en UC Law San Francisco. Sinds de coronapandemie was de uitwisseling stilgevallen, dus het voelde ook goed om daar weer nieuw leven in te brengen.
Hoe kijk je terug op de stafuitwisseling?
Mijn verblijf in de VS stond vooral in het teken van lesgeven: het is echt een onderwijsuitwisseling. Ik gaf een volwaardig vak van drie maanden over internationaal mensenrecht, met de nadruk op het recht van gewapende conflicten. Een opvallend verschil met Leiden was het aantal studenten: waar in Nederland soms honderden studenten een vak volgen, had ik in San Francisco een groep van vijfentwintig. Dat bood veel ruimte voor interactie en verdieping, wat het onderwijs persoonlijker en dynamischer maakte.
Het was een zeer positieve ervaring die me de kans gaf om volledig ondergedompeld te worden in de onderwijscultuur van een Amerikaanse rechtenfaculteit. De uitwisseling daagde me uit om van mijn routine los te komen en buiten mijn comfortzone te treden. Het was fijn om die uitdaging weer eens te ervaren. De collega’s bij UC Law waren bijzonder warm en gastvrij. De wekelijkse ‘lunch lectures’ maakten indruk: collega’s presenteerden laagdrempelig hun onderzoek aan zo’n dertig aanwezigen. Dat was een mooie manier om kennis te delen, verbinding te zoeken en vakgrenzen te overstijgen.
Heeft je tijd in de VS je manier van lesgeven beïnvloed?
In zekere zin wel, de uitwisseling heeft me creatiever gemaakt in mijn onderwijsmethoden. In Leiden hebben studenten vaak al veel voorkennis, maar in San Francisco moest ik hen eerst enthousiast maken voor het onderwerp. Hiervoor gebruikte ik meer interactieve werkvormen, zoals media, online quizzen en brainstormtools, om hun aandacht en betrokkenheid vast te houden.
Was de gespannen politieke situatie in de VS merkbaar tijdens je verblijf?
Het meest tastbare was het strengere immigratiebeleid onder Trump. In de media verschenen verhalen van buitenlandse studenten en academici van wie het visum werd ingetrokken of die het land niet meer in mochten. Dat vond ik spannend. Ik ben tenslotte Europees academicus én gespecialiseerd in internationaal recht. De decaan van UC Law wist gelukkig mijn zorgen weg te nemen.
Wat me positief verraste, was de sterke gemeenschapszin onder de collega’s op de faculteit. Sommigen waren het oneens met het beleid en publiceerden gezamenlijk een statement over het belang van vrijheid van meningsuiting en democratische waarden. Als bezoeker was het indrukwekkend om te zien hoe rechtswetenschappers reageren wanneer het recht onder druk staat.
Zou je anderen aanraden om een stafuitwisseling te doen?
Zeker. Het is goed om af en toe van omgeving te veranderen. Acht jaar geleden was ik ook al bijna een jaar gastdocent in Duitsland. Beide ervaringen hebben me geholpen om nieuwe routines en lesmethoden te ontdekken. Je leert omgaan met studenten met andere achtergronden en wordt uitgedaagd om je aanpak aan te passen. Het is niet altijd comfortabel om uit je comfortzone te stappen, maar uiteindelijk geeft het je veel energie en werkt het verrijkend. De drieënhalve maand die ik in aan UC Law San Francisco heb doorgebracht, hebben mij sterk gemotiveerd om mijn kennis van het internationaal recht verder te verspreiden en te onderwijzen.
Heb je tips voor collega’s die een uitwisseling overwegen?
Neem, als het kan, contact op met een collega uit Leiden die zo’n uitwisseling al eerder heeft gedaan, bij voorkeur aan dezelfde universiteit. Eerstehands informatie over wat je kunt verwachten is erg waardevol. Er komen namelijk vaak praktische uitdagingen bij kijken, zoals het regelen van een visum en huisvesting. Zo hoef je niet alles zelf uit te zoeken en verloopt het proces een stuk soepeler.
Ook interesse in een stafuitwisseling?
Bekijk de stafmobiliteit-pagina!