Academia in Motion: ‘Een veilige omgeving waar wederzijds respect en naar elkaar luisteren centraal staan’
Hoe werken we samen verder aan een open universiteitscultuur waarbinnen we ieders bijdrage erkennen en waarderen? Voor decaan en hoogleraar Wetenschapsstudies Sarah de Rijcke betekent Academia in Motion het bevorderen van een gemeenschapsgevoel. ‘Ik denk dat er een hele belangrijke sleutel ligt bij leidinggevenden om het goede voorbeeld te geven.’
Hi Sarah, wat bedoel je precies met ‘het bevorderen van een gemeenschapsgevoel’?
‘Ik bedoel het creëren van een academische omgeving waarin mensen zich niet alleen gewaardeerd voelen, maar ook actief bijdragen aan een cultuur van openheid en samenwerking. Het gaat mij om het bouwen van een gemeenschap waarin we elkaars diverse talenten erkennen en benutten, en waar we elkaar inspireren.’
Dat klinkt goed! Hoe bereiken we dat?
‘Ik denk dat het creëren van een veilige omgeving heel belangrijk is waarin we persoonlijke ontwikkeling en kritisch denken aanmoedigen, en waar wederzijds respect en naar elkaar luisteren centraal staan. Maar ook een omgeving waar mensen zich vrij voelen bijvoorbeeld een grapje naar elkaar te maken. Daarvoor is nodig dat we psychologische veiligheid waarborgen, zodat mensen zichzelf durven zijn en hun ideeën durven delen.
Daarnaast zetten we natuurlijk in op het erkennen van diverse talenten. Dat is een belangrijke pijler van Academia in Motion: meer dan alleen mooie onderzoeksprestaties waarderen, maar ook onderwijs, patiëntenzorg en alle belangrijke ondersteunende, bestuurlijke en adviserende werkzaamheden aan onze universiteit. Ik denk ook aan mentorschap en goede begeleiding van startende medewerkers met duidelijke carrièreperspectieven.’
Wat zijn de uitdagingen bij het creëren van psychologische veiligheid?
‘Ik denk dat die toch samenhangen met het academische werkveld; daarin worden mensen over het algemeen individualistisch gestimuleerd. Als wetenschapper word je nu toch nog vaak aangeleerd om het vooral te hebben over jezelf, je eigen bijdrage, je publicaties, en om uit te dragen dat je altijd beschikbaar bent en het liefst aan het werk bent. In die context beoordelen we nu wat goed werk is. Ik denk dat dit het ook moeilijker maakt voor mensen om zich soms kwetsbaar op te stellen en te zeggen dat ze het even niet vol houden, in het weekend liever wat anders doen, of ook wel carrièremogelijkheden zien buiten de wetenschap.’
Hoe bereik je dat collega’s zich wél kwetsbaar durven op te stellen?
‘Ik denk dat er een hele belangrijke sleutel ligt bij de mensen die op dit moment de leidinggevende posities bezetten – en dat je je dus ook als leidinggevende extra moet inspannen om het goede voorbeeld te geven en een situatie te creëren waarin mensen zich veilig voelen. Dat kan bijvoorbeeld heel erg zitten in hoe je je team samenstelt. Of dat je op een zonnige dag zegt: we gaan vanmiddag even iets anders doen, we gaan naar het strand. Of dat je ervoor kiest om iedereen op dezelfde manier te behandelen. Ik denk dus dat het er echt om gaat wat onze boegbeelden doen. Hun acties sijpelen door, en we hebben juist veel meer goede voorbeelden nodig om een olievlekeffect te krijgen. Want uiteindelijk is Academia in Motion ook wel echt een cultuuromslag. Er is niet één snelle oplossing, waarbij we een middag met elkaar op cursus gaan en dat het dan klaar is.’
Hoe probeer jij zelf als leidinggevende een steentje bij te dragen?
‘Bij onze facultaire opening van het academisch jaar hebben we bijvoorbeeld het programma bewust niet gevuld met het opnoemen van alle prijzen en beurzen die zijn binnengehaald. Dat is natuurlijk ook fantastisch, en daar zijn we trots op, maar in mijn speech heb ik er juist voor gekozen om een project uit te lichten waarbij collega’s elkaar opzoeken over hun disciplines en instituten heen en samen nieuwe onderzoeksprojecten verkennen. Om het gemeenschapsgevoel te versterken, probeer ik ook om zelf nieuwsgierig te blijven naar het werk van anderen buiten mijn eigen vakgebied. En het werkt daarbij ook ontzettend inspirerend om niet alleen universitaire collega’s maar ook mensen daarbuiten bij je werk te betrekken, bijvoorbeeld door samen te werken met maatschappelijke organisaties. Ik probeer zelf ook een context te creëren waarin je elkaar mag aanspreken met een lach en een grap, en waar fouten maken gezien wordt als een kans om te leren.’
Academia in Motion aan Universiteit Leiden
Dit interview is onderdeel van een serie over wat collega’s doen om een cultuurverandering op de Universiteit Leiden te ondersteunen. Samen worden we een open knowledge community die nauw verbonden is met de samenleving, en waarin ieders bijdrage aan onze strategische doelen wordt erkend en gewaardeerd. Nieuwsgierig? Bezoek de website van Academia in Motion.