Verslag vanaf ESOF: ‘Hoe kunnen we met wetenschap de volgende crisis bezweren?'
Van de opwarmende aarde tot de dekolonisatie van kennis. Op het Eursocience Open Forum (ESOF) in Leiden discussiëren honderden sprekers uit ruim zestig landen over de grote thema’s van deze tijd. Waar komen de deelnemers voor?
Opeens klinkt er Italiaans, Chinees, Duits en vele andere talen in de gangen van het Kamerlingh Onnes Gebouw, een van de congreslocaties van ESOF. Deze week strijken deelnemers uit heel Europa en daarbuiten neer in Leiden voor het grootste multidisciplinaire wetenschapscongres van Europa. ‘Vandaag vieren we de wetenschap’, zegt Meta Knol, directeur Leiden European City of Science, bij de opening. Het forum is deels ook online en heeft als thema crossing borders, engaged science, resilient societies. Vier dagen lang staan niet de disciplines voorop, maar de wil om samen te kijken naar wetenschappelijke en maatschappelijke vraagstukken. Zoals ongelijkheid in de wereld en de klimaatcrisis. En zo spart opeens een medicus spontaan met een historicus en een psycholoog met een astronoom.
'De nieuwe ideeën die ik hier op doe, vertel ik thuis aan mijn studenten.'
Naast wetenschappers en studenten nemen ook internationale bestuurders deel aan het forum. ‘De Russische agressie verschuift grenzen en na twee jaar pandemie is wetenschap belangrijker dan ooit’, stelt Jean-Eric Paquet, directeur-generaal research van de Europese Commissie. ‘Een congres zoals deze kan ons samenbinden.’ Carl Johan Sundberg, treasurer of Euroscience, verwoordt het zo: ‘Europa heeft onafhankelijk arena’s zoals deze nodig om te discussiëren over wetenschap.’ Hoe denken de andere deelnemers hierover? We spraken er vijf tussen de sessies door.
Satya Ammu, promovendus TU Delft (Nederland)
‘Normaal gesproken ben ik heel specialistisch bezig en onderzoek ik 3D-printtechnieken. Ik wilde graag naar dit congres vanwege het thema, hoe wetenschap de samenleving kan beïnvloeden. Mijn eerste sessie ging over wetenschapscommunicatie. Zelf probeer ik ook actiever te zijn op Twitter en dan is het goed om te horen wat er speelt. Zo ging het ook over de herkenbare angst voor negatieve reacties waardoor sommige wetenschappers huiverig zijn voor sociale media. Ook was ik het ermee eens dat er echt meer onderzoek nodig is naar hoe het publiek tegen wetenschap aankijkt. Straks ga ik naar een sessie over ondernemerschap, omdat ik later misschien een start-up begin.’
Anne Knab, politicoloog en medewerker German Academic Exchange Service.
‘Samen met mijn collega willen we deelnemers wijzen op de academische mogelijkheden in Duitsland: om daar onderzoek te doen of samen te werken met Duitse universiteiten. ESOF trekt de actieve mensen uit de wetenschappelijke gemeenschap aan en daarom is het goed voor ons om hier te zijn. Ik ga ook naar enkele sessies en mij spreken vooral de maatschappelijke thema’s zoals duurzaamheid aan. Het draait hier allemaal om de vraag hoe we met wetenschap de volgende crisis kunnen bezweren. Ik hoop dat we hier in Leiden en online elkaar kunnen inspireren en dat er concrete acties uit dit forum komen.’
Marilù Casini, promovendus Universitat Politècnica de València (Spanje)
‘Ik kom net van een sessie over de toekomst van onderzoek: hoe we de wetenschap groener en inclusiever kunnen maken. Het werd een levendige discussie. We willen allemaal duurzamer werken, maar hoe doe je dat in de praktijk? Als biotechnoloog onderzoek ik stamcellen en in het lab werken we met nog teveel materialen die heel snel weggegooid worden. Nu willen we veel meer duurzame materialen gebruiken. De nieuwe ideeën die ik hier op doe ga ik ook thuis aan mijn studenten vertellen, want er moet echt snel iets veranderen.’
Lidia Borrell-Damian, secretaris-generaal Science Europe (België)
‘Mijn organisatie Science Europe is een associatie van Europese subsidievertrekkers zoals NWO in Nederland. Dit forum is een geweldige kans voor ons om de banden aan te halen met onderzoekers en anderen in de academische wereld. We willen weten wat er speelt en waar men zich zorgen over maakt. We zijn hier met een paar teamleden en verspreiden ons over de verschillende sessies, zoals die over open science en global health. Twee jaar geleden heb ik ESOF online gevolgd vanwege alle coronamaatregelen en dan is het lastig om makkelijk even nieuwe mensen te spreken. Het is zo fijn om elkaar weer echt te ontmoeten.’
Tim Renner, student Journalistiek uit Dortmund (Duitsland)
‘Ik ben met een groep medestudenten en zoek interessante onderwerpen om over te schrijven. We zijn hier met een open mind naar toegegaan dus het kan van alles zijn hoe wetenschap de samenleving kan helpen. Bijvoorbeeld bij het bestrijden van bosbranden met behulp van drones of bij het analyseren van crisismanagement bij rampen. Onze professor raadde ons ook aan om goed te netwerken. Daarom gaan we nu ook naar de persconferentie en kunnen we alvast ervaring opdoen in de journalistiek.’
Tekst: Linda van Putten
Foto's geïnterviewden: Lina Torres