We beginnen weer: zo keer je meer ontspannen terug naar je werk of studie
Voor de een lijkt de vakantie alweer een eeuwigheid geleden, de ander teert er nog maanden op. Wat is het geheim van een ontspannen terugkeer? Psycholoog Margot van der Doef, expert in werk-privébalans, geeft adviezen. ‘Ga niet van nul naar honderd.’
Allereerst: hoe kun je eigenlijk goed ontspannen raken op vakantie?
‘Wat je tijdens de vakantie doet is zeker van invloed op de mate waarin je herstelt tijdens de vakantie. In onderzoek naar vakantie-effecten gebruiken we het DRAMMA-model: Detachment, Relaxation, Autonomy, Mastery, Meaning en Affiliation. Kun je je goed losmaken, ontspannen, zelf kiezen wat je doet, nieuwe vaardigheden of kennis opdoen, betekenis ontlenen aan wat je doet en je verbonden voelen met anderen? Voor de een draagt een fysieke uitdaging zoals een fietsvakantie bij aan herstel, voor een ander is dit vooral een rustige periode en weer iemand anders wil zich ergens in bekwamen, bijvoorbeeld door een kookcursus.’
'Buffel niet door naar de volgende vakantie met het idee dat je dan pas weer kunt ontspannen.'
Waarom is het voor veel mensen zo lastig om die ontspanning na de vakantie lang vast te houden?
‘We komen veelal hersteld en uitgerust terug, maar vallen daarna weer terug in de situatie waaruit we vertrokken. Met bijvoorbeeld een hoge werkdruk, zaken die niet lekker lopen qua werk of privé. Daarmee komen dus een aantal stressoren weer terug, en bewaken we vaak niet goed onze werk-privébalans met voldoende herstel buiten werktijd.'
Hoe voorkomen we dat?
‘Ga niet van nul naar honderd. Dus laat bijvoorbeeld de out-of-office nog een dag langer aanstaan en neem de eerste dag tijd om door je mail te gaan en overzicht te krijgen van wat er speelt. Houd voldoende oog voor herstel, met korte breaks tijdens de werkdag, en doe in de avonden en weekenden ‘DRAMMA’- activiteiten. Volgens recent onderzoek zorgt het terughalen van herinneringen aan je vakantie voor een sneller herstel na een inspannende dag. Dat zou pleiten voor het regelmatig terugdenken aan je vakantie, je vakantiefoto’s uit te zoeken en te praten over je vakantie.’
Hoe kunnen werkgevers bijdragen aan een meer ontspannen terugkeer?
‘Door een cultuur te creëren waarin het voor medewerkers mogelijk is een goede werk-privébalans te vinden. Waarin het vanzelfsprekend is dat vakantiedagen opgenomen worden, waarin niet van je verwacht wordt dat je buiten werktijd bereikbaar bent of werkt. Zorg bij belangrijke taken voor vervanging tijdens de vakantie. En geef als leidinggevende zelf het goede voorbeeld!’
Bent u een goede vakantievierder?
‘Inmiddels ben ik er beter in. Iedere zomer ga ik een paar weken op vakantie en door het jaar heen altijd wel een paar keer enkele dagen weg. Wel blijf ik tot het laatste moment mailtjes wegwerken, maar als we vertrekken laat ik het werk los. In het vasthouden van het vakantiegevoel ben ik beter geworden: eenmaal thuis blijf ik doen waar ik tijdens de vakantie zo van genoot: dus ’s avonds wandelen in plaats van voor de tv hangen, lekker buiten eten, boeken lezen. En alleen iets werkgerelateerds doen buiten werktijd als ik het zelf belangrijk en leuk vind. Buffel dus niet door naar de volgende vakantie met het idee dat je dan pas weer kunt ontspannen. Het geheim is om dagelijks tijd voor herstel in te bouwen.’
Tekst: Linda van Putten