Resultaat onderzoek contraterrorisme verrast: ‘Aannames rond Trump lijken niet te kloppen’
Het regende hard toen Alexander Gallo zijn diploma ontving van de West Point Military Academy. Een slecht teken, zo riep men toen al. Het was juni 2001, drie maanden voor de dag die in ieders geheugen staat gegrift. De inmiddels 46-jarige Amerikaan uit New Jersey vocht in Irak, deed onderzoek in Afghanistan en schreef zijn proefschrift over contraterrorismebeleid.
Van Irak naar promoveren op contraterrorisme, hoe komt dat?
‘Ja, ik was infanterieofficier in Irak in 2004. Het was intens, dat is de beste omschrijving denk ik. Ik gaf leiding aan 330 man en we waren elke dag in gevecht. Na die ervaring realiseerde ik me dat ik deel wilde uitmaken van het vormgeven van beleid en strategie. Ik besloot Public Policy te studeren bij Harvard, de John F. Kennedy School of Government. Ik verdiepte me hier verder in terrorisme en schreef mijn masterthesis over de communicatiestrategie van Al Qaida.’
'Ik zag het contraterrorismebeleid veranderen in twintig jaar tijd'
Je hebt dat natuurlijk van dichtbij meegemaakt.
‘Ik heb met mijn eigen ogen, eerst in Irak en daarna in Afghanistan als onderzoeker, gezien hoe de ideologie van terroristen mensen op de been brengt. Het mobiliseert mensen om anderen te vermoorden die in hun ogen niet-gelovers zijn. De theorie van Osama bin Laden en opvolger Ayman al-Zawahiri was: als we al deze afvallige staten verwoesten, dan kunnen we het kalifaat herstellen. Deze ideologie van jihadistisch terrorisme is deels wat 9/11 veroorzaakte.’
Hoe kwam je uiteindelijk bij de Universiteit Leiden terecht?
‘Ik werd docent Social Sciences bij West Point, daar waar ik eerder zelf studeerde. Daarna ging ik aan de slag in Washington D.C. bij de Armed Services Committee van het Congres. Hier schreef ik vijf jaar lang het beleid in de wetgeving voor het Midden-Oosten en de regio Azië-Pacific. Het gaf me de kans om te spreken met veel mensen die kritisch waren op het Amerikaanse proces van beleid maken, wat ik uiteindelijk gebruikte voor mijn proefschrift. Ik begon de non-profit Common Mission en 60 universiteiten sloten zich aan. Het doel: meer studenten betrekken bij beleidsvorming. Zo leerde ik uiteindelijk Mark Dechesne van de Universiteit Leiden kennen.’
'Veel mensen denken zien Trump als de drone-president, dat klopt alleen niet'
Nu, vier jaar later, kunnen we je proefschrift lezen! Kun je hier meer over vertellen?
‘Zeker. Ik kwam er bij het lezen van evaluaties van contraterrorismebeleid sinds 9/11 dus achter dat analisten iets totaal anders concludeerden. Ik vroeg me af hoe dat mogelijk was. Mijn hypothese was dat we geen framework voor het analyseren van contraterrorisme als fenomeen hadden. Waarom kiezen de VS voor een drone-aanval in Jemen? Je schakelt Al Qaida er niet mee uit. Dus waarom doen we het? Omdat we dus ook expressieve redenen hebben, naast instrumentele redenen. We willen met dit soort signalen tonen dat we geen terrorisme tolereren. Dat viel op; de analyse van het expressieve component van beleid miste.
Ik besloot te kijken naar de beleidsperspectieven waarmee je contraterrorisme kunt benaderen. Ook keek ik naar besluitvorming. In een crisis heb je bijvoorbeeld de neiging om snel te reageren, denk aan 9/11.’
Dan is een tegenreactie gewenst inderdaad.
‘Maar is dat wel zo? Wil je altijd direct reageren? De uitdaging is dat je wellicht niet alle informatie hebt die nodig is om effectief te reageren.’
Ja, daar zeg je wat. Vertel eens over de vier types.
'Ik creëerde dus een framework: de Policy Profile Code (PPC). De vier typen beleidsmakers: The Commander, The Prosecutor, The Negotiator en The Doctor. Ik keek hiervoor naar het beleid van 2001 tot 2021, dat zijn trouwens ook de jaren waarin ik betrokken was bij het contraterrorismebeleid in de VS. Erg persoonlijk dus. Ik zag dat het contraterrorismebeleid veranderde in die periode: The Commander was George W. Bush, The Prosecutor was Barack Obama en The Negotiator was Donald Trump. Opvallend is dat ik geen Doctor kon identificeren in mijn onderzoek.'
Hoe zou je deze persoon kunnen omschrijven?
'The Doctor is iemand die een structurele verandering wil, die besluitvorming meer pragmatisch en met kennis benadert. De reden waarom er nog geen Doctor is geweest? Kort gezegd: het is lastig om te implementeren. Het is lastig om met een open blik te kijken naar een ongelooflijke hoeveelheid informatie. Je moet een diagnose geven, net zoals dokters doen. Stel, je hebt kanker, dan wil je dat de dokter de kanker behandelt en niet je lichaam doodt. Vergelijk dit met contraterrorisme: we willen de kanker verwijderen, maar niet zo erg dat het leidt tot falende staten. Het creëert instabiliteit en als je The Doctor bent als beleidsmaker, dan zorg je voor balans. We zijn er dus nog steeds niet, al is de ontwikkeling wel goed geweest. Maar eigenlijk wil je direct van Commander naar Doctor. Dit duurt nu te lang.'
Wie kan The Doctor zijn? Joe Biden heb je niet onderzocht.
'Dat is een goede vraag. Nee, Biden lijkt een Prosecutor te zijn, net als Obama. Hij was dan ook vicepresident voor Obama. Ik denk dat het resultaat van mijn onderzoek een verrassing is voor veel mensen; Obama was de drone-president. Veel mensen denken zien Trump als de drone-president, maar hij was de Negotiator. En Bush overduidelijk de regime-change president. De aannames rondom Bush en Obama waren denk ik goed, interessant dat de aannames rond Trump fout lijken te zijn.'
Trump komt trouwens wel goed uit je onderzoek, Negotiator klinkt ook best positief. Zo in aanloop naar de verkiezingen.
'Ik heb niet gekeken naar positief of negatief in mijn onderzoek. Maar inderdaad, Negotiator klinkt positief, maar het hangt er wel van af hoe je het doet. Voorbeeld: hij begon als Prosecutor, nam Obama’s beleid in het begin over, maar dat veranderde. Zijn administratie focuste zich niet primair op terrorisme, dat kreeg minder prioriteit. Strategische competitie met China werd de primaire focus onder Trump. Hij gebruikte ook verschillende tools: de immigratiewet en diplomatie. Het was controversieel, wat hij deed. Herinner je de moslim-ban nog? En in twintig jaar Afghanistan was hij de eerste Amerikaanse president die deelnam aan bilaterale onderhandelingen met de Taliban.'
'Wat Trump deed was controversieel'
Wat betekent het als Trump wordt herkozen?
'Mocht Trump herkozen worden, dan weet je niet wat de nieuwe administratie gaat doen. Mijn onderzoek gaat daar niet verder op in. De wereld is nogal veranderd, de strijd om de macht is losgebarsten. In het maken van beleid is de context heel belangrijk en de context is nogal veranderd in de VS aangaande contraterrorisme en buitenlands beleid sinds 2021, toen Trump afscheid nam.'
Tekst: Magali van Wieren
Alexander Gallo's promotie was op woensdag 27 maart.