‘Bruggen slaan tussen wetenschappers: daar zijn we goed in’
Twee directeuren. Allebei hoogleraar wiskunde, maar een van hen is bioloog. De een komt, de ander gaat. Roeland Merks volgt in september Arjen Doelman op als directeur van het Lorentz Center. Wat is er bereikt en wat zijn de plannen? En vooral, wat maakt het Lorentz Center zo bijzonder?
Hoe heeft vertrekkend directeur Arjen Doelman het de afgelopen veertien jaar gedaan?
Merks: ‘Het Lorentz Center is dé plek waar je een week lang met een aantal collega-wetenschappers van gedachten kunt wisselen. Er zijn verschillende workshopcentra in de wereld, maar het unieke aan het Lorentz Center is dat het veelzijdig is. Dát is in Arjens tijd ontstaan. Het begon ooit met workshops voor informatica, natuurkunde, sterrenkunde en wiskunde. Nu werken we met veel verschillende disciplines samen.’
Doelman: ‘In 2009 volgde ik Wim van Saarloos op. Hij was het die de deuren openzette naar andere disciplines. Dat heb ik verder doorgezet, met als resultaat dat sinds 2016 echt elk wetenschappelijk gebied bij ons terechtkan. De sociale wetenschappen en geesteswetenschappen, maar ook bijvoorbeeld medici. Het voorbeeld dat ik altijd graag noem is een workshop die we organiseerden met Egyptologie. En dát is uniek in de wereld, dat we al die verschillende wetenschapsgebieden samenbrengen.’
Waarom is Roeland Merks een goede opvolger?
Doelman: ‘Roeland staat met één been in de wiskunde en met het andere in de biologie en is daarmee een fantastische opvolger. Hij is volledig interdisciplinair, dat is zijn kracht. Innovatief is hij ook. Het was Roeland die tijdens de COVID-periode onze eerste online workshop heeft opgezet. En hybride workshops zijn er nog steeds, vaak kunnen mensen heel goed deelnemen op afstand. Al is het wel onze kracht om mensen fysiek bij elkaar te brengen.’
Wat is daar zo bijzonder aan?
Doelman: ‘De essentie van een workshopcentrum is dat mensen echt met elkaar praten. Het klassieke voorbeeld dat ik altijd geef is dat tijdens een Champions League-finale wetenschappers ook samen voetbal kijken. Dan drink je met z’n allen een biertje en even later gaat het weer over wetenschap, want dat is onze hobby natuurlijk. En die sfeer, die heb je alleen maar als je bij elkaar in één ruimte bent.’
Merks: ‘Het is net een soort zomerkamp. De eerste dag is er een wine-and-cheese-party. Dat is echt bedoeld om het ijs te breken.’
Doelman: ‘Dat is de oude naam, die kan niet meer! – breed lachend - We proberen al jaren om het de Welcome Reception te noemen. Wel zo inclusief, alcohol is niet meer vanzelfsprekend, en kaas … is ook niet meer zo gezond, weten we nu.’
Merks: ‘De klassieke workshop duurt bij ons een week. En dat werkt goed, al is dat niet voor alle disciplines haalbaar. Medici, of mensen van buiten de academische wereld kunnen niet altijd een hele week aansluiten. Dus we kijken nu ook naar andere vormen dan alleen vijfdaagse workshops. Maar het werkt wel, dat zomerkamp-idee. De eerste dagen is het kennismaken en opstarten, en op woensdag en donderdag is het echt een snelkookpan en ontstaan de mooiste dingen.’
Arjen, wat ga je nu doen?
Doelman: ‘Ik ga weer lekker wetenschapper zijn. Overigens ben ik de afgelopen jaren mijn onderzoek blijven combineren met de taken bij het Lorentz Center, zij het in aangepaste vorm. Ik heb ondertussen een grote Europese beurs binnen gehaald (een ERC Synergy Grant, red.) en nu wil ik weer graag fulltime onderzoek doen.’
Merks: ‘Dat bewonder ik in jou, dat je het allemaal hebt kunnen combineren. En dat dat kan, is voor mij ook een motivatie geweest om te solliciteren. Ook ik blijf onderzoek doen, al zal ik keuzes moeten maken.’
Doelman: ‘Het is uniek dat je na een lange, bestuurlijke carrière weer het onderzoek in kunt. Dat kan omdat het Lorentz Center graag een directeur wil die ook zelf onderzoeker is en het veld goed kent.’
Wat was voor jou de reden om te solliciteren, Roeland?
‘Ik vind wetenschap heel leuk en doe al jaren met veel passie onderzoek. En toch heb ik behoefte aan een nieuwe uitdaging. Niet alleen maar onderzoek doen op dat kleine, specialistische gebied, maar bijdragen op maatschappelijk niveau, iets met de rol van wetenschap in de maatschappij. En daar past deze functie heel mooi in.’
‘Ik wil niet alleen specialistisch onderzoek doen, maar ook bijdragen op maatschappelijk niveau’
Wat zijn de plannen voor de toekomst van het Lorentz Center?
Merks: ‘Alle disciplines blijven betrekken en enthousiasmeren. En daar nieuwe werkvormen bij bedenken passend bij de mensen en passend bij de tijd.’
Doelman: ‘Als ik mag aanvullen? Bruggen slaan tussen wetenschappers, want dat is waar we bij dit centrum heel erg goed in zijn. Daarbij willen we ook mensen buiten de wetenschap betrekken, beleidsmakers bijvoorbeeld. En we willen aan Citizen Science doen, burgers betrekken bij wetenschappelijk onderzoek. We denken dat we daar als centrum een belangrijke bijdrage aan kunnen leveren. En dan is Roeland de juiste man, dit alles is straks in heel goede handen bij hem.’
Merks: ‘Het is belangrijk dat we midden in de maatschappij staan. Contacten met beleidsmakers, met het bedrijfsleven, met als basis de wetenschap. In die context is de belangrijkste ambitie om gewoon heel inspirerende workshops te blijven organiseren.’
Tekst: Christi Waanders
Foto: Inge van Dijck