Mobiliteit en verbondenheid in 's werelds eerste boerengemeenschappen
Hoe ontstonden de eerste boerengemeenschappen en wat waren hun onderlinge relaties? Een recente studie naar de neolithische periode in West-Azië – bakermat van de landbouw – biedt nieuwe inzichten.
Tanden
Een internationaal onderzoeksteam onder leiding van wetenschappers van Durham University en de University of Liverpool, in samenwerking met de Universiteit Leiden en de Rijksuniversiteit Groningen, analyseerde chemische sporen in de tanden van 71 individuen afkomstig van vijf archeologische vindplaatsen in het huidige Syrië, die de gehele neolithische periode (11.600–7.500 jaar geleden) bestrijken.
Individuele mobiliteit
In combinatie met osteologisch bewijs en grafrituelen reconstrueerden de onderzoekers patronen van individuele mobiliteit tot in ongekend detail. De resultaten tonen dat bewoners van de vroegste boerendorpen grotendeels honkvast waren, waardoor groepscohesie en de band met specifieke plekken in het landschap werden versterkt. Tegen het einde van het neolithicum nam de mobiliteit echter toe, wat leidde tot nieuwe verbindingen tussen regio’s en een intensievere uitwisseling van goederen, ideeën en innovaties.
Opvallend is dat in deze latere periode meer vrouwen dan mannen tussen gemeenschappen bewogen, wat mogelijk wijst op patrilokale tradities, waarbij mannen in hun thuisgemeenschap bleven en vrouwen verhuisden. De observatie dat vooral vrouwen mobiel waren, illustreert hun – vermoedelijk centrale – rol in de processen van innovatie en het tot stand brengen van nieuwe netwerken tussen verschillende gebieden tijdens deze periode.Toch werden zowel lokale bewoners als nieuwkomers op vergelijkbare wijze en op dezelfde locaties begraven, wat wijst op een inclusieve opname van buitenstaanders.
Wisselwerking
Dit onderzoek, recentelijk gepubliceerd in Nature Scientific Reports en gefinancierd door de Leverhulme Trust, laat zien hoe de wisselwerking tussen lokale verankering en bredere netwerken de vroegste boerengemeenschappen vormde. De bevindingen vullen een belangrijke leemte in onze kennis van het prehistorische Midden-Oosten en laten zien hoe wetenschappelijke technieken ons beeld van het sociale leven in ’s werelds eerste dorpen ingrijpend kunnen veranderen.
Lees het artikel op de website van Nature Scientific Reports.