Medicijnen voor ons afweersysteem op juiste plaats en juiste moment
Immunoloog Leendert Trouw heeft zich gespecialiseerd in het complementsysteem, een onderdeel van ons afweersysteem. Bij sommige ziekten helpen medicijnen om dat systeem te activeren of juist te remmen. Dat kan het beste ‘op de juiste plaats en op het juiste moment’ – de titel van zijn oratie.
Het complementsysteem heeft te maken met ons afweer- of immuunsysteem?
‘Ja, het gaat om een serie eiwitten in het bloed die ons beschermen tegen infecties, maar ze kunnen ook ontstekingsreacties stimuleren en celdood veroorzaken.’
Je onderzoekt draait om het activeren of juist remmen van het complementsysteem?
‘Ja, bij kankertherapie is bijvoorbeeld complement-activatie nodig en bij auto-immuunziektes en transplantaties moet je die activatie juist remmen. Nu gebruiken we daar medicijnen voor die in het hele lichaam werken voor langere tijd, maar dat is niet zonder risico voor de gezondheid en kost veel geld. We willen in de komende jaren gaan onderzoeken hoe die medicijnen enkel op de juiste plaats en op het juiste moment te gebruiken.’
Je hebt op verschillende afdelingen in het LUMC gewerkt: nierziekten, reumatologie en nu immunologie.
‘Klopt, het complementsysteem speelt een rol bij verschillende ziektes.’
Waarom is jouw specialisatie zo interessant?
‘Ik ben hier destijds bij mijn promotieonderzoek ingerold en was er al snel door gegrepen. Een beperkt aantal mensen wereldwijd werkt aan het onderwerp, een hele leuke club mensen. We zien elkaar op internationale meetings. Het is ook enorm stimulerend om de kennisontwikkeling te zien en daar zelf een bijdrage aan te leveren.’
Je wilt al het onderzoek naar het complementsysteem in het LUMC samenbrengen in het Complement Centrum Leiden?
‘Ja, dat gaat dit jaar van start met de eerste bijeenkomsten. Het is geen fysiek centrum, maar we willen graag alle collega’s die hier aan werken bij elkaar brengen. De kennis bundelen dus zodat we meer kunnen bereiken.’
Je hebt in je oratie behalve het vakinhoudelijke deel veel ruimte ingeruimd voor andere onderwerpen die je belangrijk vindt.
‘Ja, ik wou graag gebruik maken van het podium tijdens mijn oratie, dat je maar een keer in je leven hebt, en mijn toehoorders een boodschap meegeven. Zo vind ik dat we moeten investeren in het onderwijs in Nederland en daarbuiten. We moeten oppassen dat we straks niet alleen maar studenten van hoogopgeleide ouders hebben. Een brede groep studenten met verschillende achtergronden lijkt mij beter voor de toekomst.’
Je schrijft: Ik ben van mening dat iemand met de vuist op tafel moet slaan en zeggen: zo is het genoeg, we gaan weer alleen voor inhoud?
‘Bij het schrijven van beursaanvragen moet naast een stukje over het beoogde project ook disproportioneel veel andere informatie worden aangeleverd. Gezien het feit dat de meeste beursaanvragen niet toegekend worden voelt dit als zo zonde van ieders tijd en energie.’
Op de juiste plaats en op het juiste moment trek je breder: naar kinderarbeid in kledingfabrieken in Bangladesh, jongeren in Gaza en overstromingen door klimaatverandering: op de verkeerde plaats op het verkeerde moment dus. Je ziet graag een actievere houding?
‘In de zaal bij mijn oratie zitten straks heel veel hoogleraren die allemaal interessante netwerken hebben, waarmee ze wellicht iets meer kunnen bereiken dan de doorsnee Nederlander. Wij zitten in een bevoorrechte situatie, maar het valt tegen hoeveel we daarmee doen en dan heb ik het zeker ook over mijzelf.’
Wat zou je willen doen?
‘Klimaat staat relatief ver af van mijn dagelijkse werk, maar daar zou ik wel wat mee willen, in plaats van alleen maar boos naar de televisie kijken.’
Je bent al op 1 oktober 2022 benoemd tot hoogleraar complementbiologie- en therapie.
‘Ja, dat komt door een stukje inhaaltijd vanwege corona. Iedereen wil het liefst op deze mooie vrijdagmiddag zodat veel mensen erbij kunnen zijn.’
Leendert Trouw spreekt zijn oratie ‘Op de juiste plaats en op het juiste moment’ uit op 2 februari.
Tekst: Thessa Lageman
Beeld: Unsplash.com/Myriam Zilles