Prijswinnende scriptie onthult hoe verschillend mannen en vrouwen reageren op verhalen over seksueel geweld
Onderzoeksmasterstudent Linda Bomm ontdekte in haar scriptie dat mannen vrouwelijke slachtoffers van seksueel geweld minder vaak geloven dan vrouwen. Ook geven zij deze vrouwen vaker de schuld en beoordelen ze hen negatiever. Dit effect is het sterkst bij mannen die zich sterk identificeren met hun gender.
'Als vrouwen vertellen dat ze seksueel zijn misbruikt, krijgen ze vaak te maken met negatieve reacties uit hun omgeving, zoals ongeloof, victim-blaming en negatieve oordelen. Of mensen benadrukken gelijk dat 'niet alle mannen' zo zijn' zegt Linda Bomm, één van de winnaars van de FSW Scriptieprijs. 'Deze reacties hebben negatieve gevolgen voor de geestelijke gezondheid van overlevenden en kunnen hen ervan weerhouden om aangifte te doen. In mijn scriptie onderzocht ik de relatie tussen zulke negatieve reacties en gender, de sociale identificatie met het eigen gender en de psychofysiologische dreigingsniveaus, zoals verhoogde hartslag.'
Hoe heb je dit onderzocht?
'In twee onderzoeken (één online, één in het lab met psychofysiologische metingen) reageerden deelnemers op opnames van verschillende vrouwenstemmen, waarvan er één beschreef seksueel te zijn aangerand door een man, en de anderen beschreven hoe ze betrokken waren bij een fietsongeluk of werden beroofd door een man.'
Wat ontdekte je?
'We ontdekten dat mannen (in vergelijking met vrouwen) de vrouwen in de opnames minder geloofden, hen vaker de schuld gaven van wat er was gebeurd en hen negatiever beoordeelden. Vergeleken met vrouwen dachten mannen ook vaker dat mannen van elkaar verschillen en dat mannen in de huidige samenleving met evenveel stigma's te maken hebben als vrouwen. Mannen die zich sterk identificeerden met hun eigen gender, zagen de vrouw die vertelde over de aanranding ook als minder moreel dan de andere vrouwen die ze in de opnames beluisterden.
'Mannen die zich sterk identificeren met hun gender, zagen de vrouw die vertelden seksueel te zijn misbruikt door een man als minder moreel'
Dit is opmerkelijk omdat de genderidentificatie van mannen alleen van invloed was op de moraliteitsoordelen die ze maakten over de vrouwen die met seksueel geweld te maken hadden, niet over de vrouwen die bijvoorbeeld waren beroofd. Bij vrouwen was het effect omgekeerd. In het laboratorium ontdekten we dat wanneer mannen het seksuele geweld van een vrouw bespraken, ze hogere cardiovasculaire dreigingsniveaus vertoonden dan wanneer ze het fietsongeluk van een vrouw bespraken.
Het is ook belangrijk te delen dat we niet vonden wat we verwachtten. We verwachtten dat de genderidentificatie van mannen van invloed zou zijn op hun cardiovasculaire dreigingsniveaus, en dat hun dreigingsniveaus van invloed zouden zijn op hun reacties op de onthulde ervaringen, maar dit verband hebben we niet gevonden in ons onderzoek.'
Wat is de meest waardevolle les die je hebt geleerd bij het schrijven van je scriptie?
'Op academisch vlak heb ik geleerd dat in het ontwerpen en uitvoeren van een onderzoek, het cruciaal is om beknopt en haalbaar te blijven in je onderzoeksontwerp. Ik vond steeds nieuwe invalshoeken om naar het onderwerp te kijken of wilde meer variabelen aan het ontwerp toevoegen, maar moest mezelferaan herinneren dat als ik dit project ooit wilde afmaken, ik mijn darlings moest killen, zoals mijn begeleider het zei
De meest waardevolle les die ik op persoonlijk vlak heb geleerd is: het is de moeite waard om te vragen om de dingen die je wilt. Ik was verrast dat mijn begeleider (Daan Scheepers) zo open stond voor mijn ideeën en me zo steunde in dit onderzoek. Ook leerde ik om mijn tijd te nemen. Uiteindelijk heb ik een jaar aan mijn scriptie gewerkt, en hoewel dat langer is dan de meeste van mijn medestudenten deden, was het voor mij de juiste beslissing.'
Wat zijn je toekomstplannen?
'Sinds oktober 2023 ben ik promovendus Politieke Psychologie aan de Amsterdam School of Communication Research van de Universiteit van Amsterdam. Door deze scriptie koos ik definitief voor een carrière in de academische wereld en tot nu toe is het erg interessant en spannend! Samen met mijn begeleider ben ik ook bezig mijn scriptie in een wetenschappelijk tijdschrift te publiceren.'
'Door deze scriptie koos ik definitief voor een academische carrière'
Wat is jouw boodschap voor studenten die hun scriptie nog moeten schrijven, maar het stressvol of overweldigend vinden?
'Neem de tijd, vertrouw op jezelf en je eigen kunnen, en durf onderzoeksonderwerpen voor te stellen die jij het meest interessant of relevant vindt. Op die manier is het veel makkelijker om door motivatiedips heen te komen. En soms kun je verrast zijn door hoe open anderen staan voor jouw ideeën.'