Alle planeten in ons sterrenstelsel draaien in een ecliptisch vlak om de zon. Dat is niet verwonderlijk, want ons zonnestelsel is ontstaan uit een zogeheten protoplanetaire schijf. Promovenda Anna Miotello onderzocht dit soort schijven en hun invloed op de vorming van sterren en planeten. Promotie op…

Een ware prijzenregen voor studenten van de Faculteit Wiskunde en Natuurwetenschappen tijdens de jaarlijkse uitreikingsmiddag van de KHMW-Jong Talentprijzen. Op maandag 25 november ontvingen maar liefst negen eerstejaars een prijs voor beste studieresultaten in het eerste studiejaar. Daarnaast waren…

Hoe ontstaan sterren en sterrenstelsels? Wat is donkere materie? Om deze en andere vragen te beantwoorden zijn steeds grotere telescopen nodig. Om die te realiseren is internationale samenwerking nodig. Deel uit een serie over de impact van samenwerking.

Astronomen, onder wie de Leidse professoren George Miley en Huub Röttgering, hebben de APEX-telescoop ingezet om een enorm cluster van sterrenstelsels in het vroege heelal te onderzoeken. Daarbij is ontdekt dat veel van de stervorming die daarin plaatsvindt niet alleen schuilgaat achter stof, maar bovendien…

Volgens de Native Americans in Noordwest Canada is de zon door First Raven, een grote, goddelijke raaf, uit een donkere doos gehaald. ‘Helemaal zo gek nog niet, zoals we zo gaan zien!’, vertelt prof.dr. Ewine van Dishoeck aan een groep bovenbouwscholieren die bij de Universiteit Leiden de PRE-Class…

De jaarlijkse bijeenkomst van de European Astronomical Society (EAS) vindt dit jaar plaats in Leiden. De grootste sterrenkundeorganisatie van Europa verwacht zo’n 1500 astronomen. De Universiteit Leiden is de organisator van EAS 2020, dat tegelijk met de jaarlijkse Nederlandse Astronomenconferentie…

Voor het eerst is het gelukt de driedimensionale beweging van individuele sterren in een sterrenstelsel buiten de Melkweg te meten. Een Gronings-Leidse onderzoek geeft een inkijkje in de verdeling van de donkere materie die het stelsel domineert. Ze publiceren hun bevindingen op 27 november in Nature…

Het superzware zwarte gat in het centrum van het Circinusstelsel slokt gas op via twee spiraalarmen. Dat ontdekte promovendus Wout Goesaert. Maar slechts een klein deel van het gas verdwijnt uiteindelijk in het zwarte gat, de rest wordt uitgespuugd.

Een internationaal team van astronomen heeft een hemelkaart gepubliceerd met daarop meer dan 25.000 superzware zwarte gaten. De kaart, gepubliceerd in het vakblad Astronomy & Astrophysics, is de scherpste hemelkaart op het gebied van de zogeheten lage radiofrequenties. De sterrenkundigen, onder wie…

Vierhonderd wetenschappers en afgevaardigden van de ruimtevaartindustrie uit 14 landen komen deze week bijeen in Leiden voor de jaarlijkse Euclid Consortium-meeting. Euclid is de Europese ruimtetelescoop die in 2020 wordt gelanceerd en is bedoeld om misschien wel het grootste mysterie van de hedendaagse…

Ruimteonderzoeksinstituut SRON, de Universiteit Leiden en de TU Delft stellen zes wetenschappers aan voor gezamenlijk ruimteonderzoek. Het gaat om onderzoek naar exoplaneten, naar de evolutie van structuur in het heelal en naar technologie om nieuwe grensverleggende ruimteinstrumenten te ontwikkelen…

Prof.dr. Koen Kuijken heeft de Humboldt Research Award ontvangen voor zijn onderzoek naar donkere materie in melkwegstelsels. De prijs bestaat uit een geldbedrag van € 60.000,- en de mogelijkheid om een jaar lang onderzoek uit te voeren in samenwerking met gespecialiseerde collega's in Duitsland.

Prof.dr. Tim de Zeeuw heeft op 24 november een eredoctoraat van de Universiteit van Padua gekregen. De Zeeuw is hoogleraar Theoretische Sterrenkunde aan de Universiteit Leiden en onder meer directeur-generaal van de Europese ruimtevaartorganisatie ESO.

Presentator Jort Kelder is op tournee langs de meest toonaangevende universiteiten van Nederland. Zaterdag 14 mei deed hij de Universiteit Leiden aan voor zijn NPO Radio 1-programma Dr Kelder en Co en zijn podcast De Jortcast.

De European Research Council heeft 5 Leidse onderzoekers een Starting Independent Researcher Grant toegekend. Twee van die onderzoekers zijn van sterrenkunde.

Hoe is ons heelal ontstaan? Bestaat er ergens nóg een planeet met leven? Lees erover in het nieuwe wetenschapsdossier 'De zoektocht door het heelal'.

In de ruimte zijn geen tankstations. Wanneer een ruimtevaartuig zonder brandstof komt te staan, is de missie dus ten einde. Om de reikwijdte van ruimtemissies te vergroten en gesleep met grote hoeveelheden brandstof te voorkomen, ontwierpen Amerikaanse onderzoekers een ruimtesonde die zelf voor brandstof…

Op donderdag 26 april gaf James Kasting zijn Oortlezing in het Academiegebouw. Kasting was twee weken in Nederland omdat hij was uitgenodigd als Oort Hoogleraar 2018.

Het kabinet heeft in de plannen voor het hoger onderwijs de financiering van de Nederlandse Onderzoekschool voor Astronomie (NOVA) verlengd.

Tienduizenden computers die maandenlang aan het rekenen zijn. Dat gebeurt nu bij het Flamingo-project onder leiding van Joop Schaye. Bij dit project maken onderzoekers de grootste computersimulatie van het heelal ooit. Hierover vertelt Schaye bij een podcast van BNR.

Drie Leidse astronomen hebben een handvol sterren ontdekt die van buiten onze Melkweg lijken te komen. Ze deden hun vondst toen ze de database van de Gaia-missie van de ESA doorzochten. Eigenlijk waren ze op zoek naar sterren die uit onze Melkweg proberen te ontsnappen. Die vonden ze ook, maar de indringers…

Wist je dat Nederland veel invloed heeft op onderzoek over het heelal? In aflevering 34 van de podcast ‘Nedercast’ vertelt Leids onderzoeker Joop Schaye over zijn onderzoek en de positie van ons land op dit gebied.

Wat als er geen water was? Wat doe je met archeologische vondsten? Op zaterdag 5 en zondag 6 oktober duiken wetenschappers in heel Nederland op om deze en andere vragen te beantwoorden. Drie van hen komen uit Leiden.

Alumni-activiteit, Lezing

Achttien onderzoekers van de Universiteit Leiden krijgen een Veni-subsidie van de Nederlandse Organisatie voor Wetenschappelijk Onderzoek (NWO). Deze beurs biedt veelbelovende jonge wetenschappers de mogelijkheid om gedurende drie jaar hun eigen ideeën verder te ontwikkelen.

Leids fysicus Alexey Boyarsky ontvangt een ERC Advanced Grant om een uitbreiding te onderzoeken van het standaardmodel van deeltjesfysica. Hij deelt de prijs met onderzoeksgroepen uit Lausanne en Kopenhagen. 580.000 euro is gereserveerd voor Leiden.

Vierenzestig middelbare scholieren uit Slovenië, Tsjechië en Nederland bezochten de Universiteit Leiden in de week van 7-11 november in het kader van het Talent Education Project. Ze splitsten op in acht groepen, waarvan er sommige naar de bètafaculteit gingen om een onderzoeksproject uit te voeren.

De beweging van deeltjes in het heelal beschrijven. Dat is wat een groep astronomen van de Sterrewacht in Leiden doen aan de hand van simulaties. Hoogleraren Joop Schaye en Koen Kuijken spreken over de nieuwste ‘FLAMINGO-simulatie’ in de Volkskrant en Trouw.

De gegevens van 41 miljoen sterrenstelsels brengen het kosmologisch standaardmodel toch niet aan het wankelen. Tot die, voor henzelf verrassende conclusie, komt een internationaal team van onderzoekers met daarbij Koen Kuijken, hoogleraar bij de Leidse Sterrewacht.

Elf onderzoekers van de faculteit Wiskunde en Natuurwetenschappen staan op de 2021 Highly Cited Researchers-lijst van Clarivate Analytics. Slechts 0,1 procent van de wereldwijde onderzoekers komt in deze lijst voor, waarmee ze dus letterlijk één uit duizend zijn.

Een internationaal team van astronomen heeft met de ALMA-telescoop in Noord-Chili een jonge ster ontdekt die zo'n explosieve groei heeft doorgemaakt dat hij in eerste instantie zo'n 100 keer helderder was dan hij nu is. De ster is in de afgelopen 100.000 jaar gevormd in ons eigen sterrenstelsel, de…

De vreemdste dingen verschijnen ’s nachts. Dat is dit jaar het motto van de Museumnacht Leiden, die zal plaatsvinden op 28 mei. Ook de Universiteit Leiden is natuurlijk weer volop van de partij.

In een café een drankje drinken en tegelijk wat opsteken over sterrenkunde: dat is Astronomy on Tap. Op maandag 27 maart vindt de eerste editie plaats in Leiden.

In hoeverre lijkt exoplaneet Proxima b op onze aarde? En is er ook leven te vinden? Astronomen hopen daar antwoorden op te vinden met de nieuwe Europese Extremely Large Telescope (ELT). Met een NWO-onderzoeksfinanciering van 18 miljoen euro kan een Nederlands consortium verder bouwen aan de instrumenten…

Maak kennis met de nieuwste hoogleraar van de Sterrewacht Leiden: Joe Hennawi. Hennawi komt uit Santa Barbara, Californië en komt naar Leiden met een ERC Advanced Grant. Hij zal gaan onderzoeken hoe superzware zwarte gaten ontstaan.

Op een bergtop, middenin een kurkdroge woestijn in een uithoek van Chili, is nu nog niks te zien. “Gebruik je verbeelding”, zegt sterrenkundige Ewine van Dishoeck tegen haar onderzoeksgroep uit Leiden en Garching die met haar meereisde naar deze afgelegen plek. “Want in mei dit jaar wordt hier de eerste…

SRON Nederlands Instituut voor ruimteonderzoek gaat verhuizen. In 2021 zal de Utrechtse vestiging van het instituut zich vestigen in Zuid-Holland. Akira Endo is universitair docent bij de TU Delft, waar hij een geavanceerd instrument bouwt voor astronomisch onderzoek. ‘SRON is de sleutel om een idee…

Alessandra Silvestri, een kosmoloog bij het Leids Instituut voor Onderzoek in de Natuurkunde (LION), krijgt een NWO Vidi-beurs voor onderzoek naar het uitdijen van het heelal. Een groeiend aantal theorieën verklaart waarom het uitdijen van het heelal versnelt, en tegelijkertijd komen er ook steeds meer…

Astronomen hebben met radiotelescopen op vijf continenten de aanwezigheid van een smalle straalstroom waargenomen, die afkomstig is van de enige bekende bron van twee samensmeltende neutronensterren. Die werden eerder ontdekt via zwaartekrachtgolven. Het resultaat wordt deze week gepubliceerd in Science.…

De nieuwe, gigantische dataset uit de Europese Gaia-telescoop deed heel wat (sterren)stof opwaaien. Details van 1,6 miljard sterren, zo'n tien miljoen sterrenstelsels en bijna 160.000 asteroïden zijn erin te vinden. Hoofd van het datateam van vijfhonderd mensen is de Leidse sterrenkundige Anthony Brown.…

Aminozuren zijn de bouwstenen voor het leven op aarde. Mogelijk zijn ze in de ruimte ontstaan, en via kometen en meteorieten op aarde beland. Daniël Paardekooper onderzocht een deel van deze hypothese. Promotie op 5 juli.

Leidse natuurkundigen hebben een manier ontwikkeld om na te gaan hoe nauwkeurig een superconducting single photon detector kan worden onderzocht.

Een signaal dat zowel in het centrum van ons Melkwegstelsel voorkomt, als op afgelegen plekken in het heelal, laat mogelijk de oorsprong van donkere materie zien. Dat concludeert de Leidse natuurkundige Alexey Boyarsky in een artikel in Physical Review Letters.

Dr. Joop Schaye is per 1 december 2011 bij de faculteit Wiskunde en Natuurwetenschappen benoemd tot hoogleraar ‘The Formation of Galaxies’. Schaye was al als universitair hoofddocent werkzaam bij de Universiteit Leiden. Zijn aanstelling betreft een persoonlijk hoogleraarschap.

Veertien Leidse wetenschappers verschijnen in de Highly Cited Researchers-lijst van 2018, die op 28 november bekend werd gemaakt door Clarivate Analytics.

De Landelijke Sterrenkijkdagen vinden dit jaar plaats in het laatste weekend van februari. Op meer dan vijftig locaties verspreid over Nederland kan het publiek door een telescoop kijken en meer leren over de sterrenhemel. Op de Oude Sterrewacht valt er tijdens het weekend ook genoeg te beleven!