Lezing

RamBam-presentator Jelte Sondij leidde vijf gesprekken over vrijheid tijdens de Nacht van Kunst & Kennis op 19 september. Aan bod kwamen onder meer big data, immigranten, en de dunne scheidslijn tussen vrijheidsstrijder en terrorist. De indrukwekkendste uitspraken op een rij.

Een nieuw onderzoeksproject van 5,7 miljoen euro gaat zorgen dat sla weerbaarder wordt tegen ziekteverwekkers en klimaateffecten en beter kan groeien in nieuwe teeltsysytemen. Samen met andere Nederlandse onderzoekers gaan Leidse biologen de eigenschappen en genetische informatie van 500 wilde en gecultiveerde…

Leidse onderzoekers zijn erin geslaagd in het lab te laten zien hoe moleculaire voetballen, ook wel buckyballs genoemd, in de ruimte kunnen ontstaan. De metingen zijn bijzonder, omdat een nieuwe chemie ten toon wordt gespreid: top-down, van groot naar klein, waarbij aromaten worden omgezet in interstellair…

NWO Geesteswetenschappen heeft aan twaalf onderzoeksteams financiering toegekend vanuit de Vrije competitie geesteswetenschappen. Via dit instrument is financiering beschikbaar voor de beste geesteswetenschappelijke onderzoeksvoorstellen, zonder thematische randvoorwaarden.

Zonder een gewas opnieuw te zaaien toch nakomelingen produceren, die zelfs groter kunnen zijn dan de ouderplant. Volgens Leidse onderzoekers is dat mogelijk door het overstimuleren van één gen. Daarmee verjongt een cel en gaat deze terug naar de embryonale fase.

Met 8,9 miljoen euro van de Deense National Research Foundation gaan de Universiteit van Aarhus en de Leidse Sterrenwacht in 2020 het Center for Interstellar Catalysis (InterCat) oprichten. Het centrum staat onder leiding van Aarhus-professor Liv Hornekær. In Leiden wordt het onderzoek verricht door…

Jerem van Duijl is sinds november 2014 als promovendus werkzaam bij het Instituut voor Geschiedenis. Zijn onderzoek gaat over de bezitsgeschiedenis van het Duitse Huis in Utrecht in de middeleeuwen

Hoe is het Islamitische Rijk ontstaan? En hoe was het dagelijks leven daar? Twee nieuwe Ted Ed-animaties geven in eenvoudige taal het antwoord op die vragen. Arabisten Petra Sijpesteijn en Birte Kristiansen vertellen hoe het was om de video’s te ontwikkelen.

De Universiteit Leiden heeft het hoogste percentage vrouwelijke hoogleraren in Nederland. In deze serie maken we kennis met een aantal van hen. Deze week: Petra Sijpesteijn (LUCIS).

Astronomen hebben met de Hubble Ruimtetelescoop voor het eerst de vroege fase van stervorming gezien van de kern van een ellipsvormig sterrenstelsel, 3 miljard jaar na de oerknal. De groeiende kern vlamt op door het licht van miljoenen pasgeboren sterren die in razend tempo worden gevormd. Het team,…

Een nachthemel van meer dan 40 petabytes groot, jonge sterrenclusters simuleren en begrijpen hoe het lichaam virussen afremt: drie Leidse projecten krijgen van NWO rekentijd op een van de geavanceerde nationale supercomputers.

Sterrenkundige Ignas Snellen onderzoekt atmosferen van exoplaneten met als uiteindelijk doel aanwijzingen voor leven te vinden. Dat lukt steeds beter dankzij alsmaar slimmere meetmethoden van zijn onderzoeksgroep. ‘Binnen tien jaar wordt het echt spannend.’ Oratie 8 november.

NWO kent elf Leidse onderzoekers een Vidi-financiering van 800.000 euro toe. De onderwerpen lopen uiteen van Cicero en spierdystrofie tot de kern van crimmigatie.

Er moet koolstof zijn, en water. Het moet er niet te koud zijn, maar ook niet te warm. En liefst blijven de omstandigheden miljarden jaren lang stabiel. Recent onderzoek laat zien dat er genoeg plekken in het universum eigenschappen hebben die ze mogelijk geschikt maken voor leven. Maar, vertelde hoogleraar…

Wiskundige Robbin Bastiaansen, natuurkundige Irene Battisti, medicijnwetenschapper Fouzia Lghoul-Oulad Saïd en natuur- en sterrenkundestudent Maite Boden zijn de winnaars van de jaarlijkse prijzen van de Faculteit der Wiskunde en Natuurwetenschappen. Boden werd gehuldigd als de eerste Young Star, de…

Leiden University archaeologists receive multiple awards for research on interaction between the Greek and Roman world and ‘The East’

Globaliseren is geglobaliseerd worden en daarbij speelt materiële cultuur een cruciale rol. Dat is de eigentijdse les van Miguel John Versluys, de nieuwe hoogleraar Klassieke en Mediterrane Archeologie. Hij leert ons die aan de hand van onderzoek naar het ontstaan en de groei van het Romeinse rijk,…

Een groep internationale astronomen heeft het toonaangevende tijdschrift Astronomy & Astrophysics ervan overtuigd om een naamswijzigingsbeleid voor transgender personen en anderen in te voeren. ‘Het is echt frustrerend dat zo'n grote organisatie een initiatief van buitenaf nodig had om haar beleid inclusiever…

Oorlog en terrorisme overschaduwen de aandacht voor het pre-Islamitisch erfgoed van het Arabisch schiereiland. Het nieuwe Leiden Centre for the Study of Ancient Arabia wil een breed publiek bewust maken van de antieke geschiedenis in deze regio.

Na de dood van de profeet Mohammed, breidde het Islamitische Rijk zich in razend tempo uit. Binnen honderd jaar besloeg het een gebied van de Atlantische Oceaan tot het Indiase subcontinent. Hoe werd zo’n snel veroverd gebied één rijk? Hoogleraar Petra Sijpesteijn ontvangt een Vici om die vraag te b…

De federale overheden negeerden de rechten van de zwarte bevolking na afloop van de Amerikaanse Burgeroorlog. Historicus Mark Leon de Vries ontdekte dat ook de landelijke overheid vrijwel geen helpende hand toestak. Promotie op 23 april.

Hoe ontwikkelde Fustat zich tussen 640 en 750 tot hoofdstad van Egypte? Egypte was toen een provincie van het islamitische rijk, het kalifaat, dat de profeet Mohammed begonnen was. Arabist Jelle Bruning gebruikte bronnen die tot een nieuwe kijk op de stad leiden. Promotie op 2 april.

Wetenschappers hebben in een laboratorium van de Universiteit Leiden laten zien dat methaan kan ontstaan op ijzige stofdeeltjes in de ruimte. Ze publiceren hun bevindingen in het tijdschrift Nature Astronomy.

Zoeken naar atmosferen rondom planeten buiten ons zonnestelsel is zoeken naar buitenaards leven. Sterrenkundige Sebastian Zieba gebruikte data van de James Webb Space Telescope om kleine rotsachtige exoplaneten te bestuderen, maar vond nog geen buitenaardse wezens. Toch zijn zijn bevindingen erg interessant…

Al bijna twintig jaar is het Lorentz Center een unieke plek waar onderzoekers van over de hele wereld intensief samenwerken. In een inspirerend academisch klimaat kunnen wetenschappers specialistische workshops organiseren binnen en tussen alle disciplines, zowel in de bèta-, gamma- als alfawetensch…

Waarnemingen met ESO’s Very Large Telescope (VLT) onder leiding van Ignas Snellen hebben, voor het eerst, de rotatiesnelheid van een exoplaneet opgeleverd. Gebleken is dat een dag op Bèta Pictoris b slechts acht uur duurt – veel korter dan de dagen op de planeten van ons zonnestelsel. Het onderzoek…

Paus Franciscus heeft astronoom Ewine van Dishoeck benoemd tot lid van de Pauselijke Academie van Wetenschappen. Hiermee schaart ze zich onder een illuster rijtje Nobelprijswinnaars, zoals Ernest Rutherford, Max Planck, Niels Bohr en Erwin Schrödinger. Wat vindt ze daar eigenlijk van? Een interview…

Als docent op de Johan de Wittschool ben je dagelijks getuige van een microgemeenschap waarin grote verschillen voorkomen, en daaruit voortvloeiende conflicten. Dat stelt Matthias Schotanus, student van het Leiden University College en deelnemer aan het Community Project ‘Engage The Hague’. Op 2 juni…

Het is een team van Leidse astronomen gelukt om de eerste 100 miljoen jaar van de geschiedenis van de Oortwolk door te rekenen. Tot nu toe waren alleen stukjes van de geschiedenis los van elkaar bestudeerd. De wolk met zo'n 100 miljard komeetachtige objecten vormt een enorme schil aan de rand van ons…

‘Dit was een ontdekking die we niet hadden zien aankomen,’ vertelt Remko Offringa, hoogleraar ontwikkelingsgenetica van planten. Vandaag publiceert hij in Current Biology een nieuwe functie van een veelzijdig gen: het maakt voor planten het verschil tussen een kruidachtige of een verhoute stengel.…

Wie in Marokko psychiater is, kan niet om de islam heen. Driss Moussaoui was een van de eerste moderne psychiaters in het Noord-Afrikaanse land. Hij sprak de LUCIS Jaarlezing op 12 april uit.

Een ‘atomaire vandaal’ is eindelijk ontmaskerd. Wetenschappers van de Universiteit Leiden en het Amerikaanse SLAC National Laboratory hebben het mysterie achter de snelle corrosie van platina-elektroden ontrafeld. Deze doorbraak opent de deur naar betaalbare waterstofproductie en betrouwbaardere elektrochemische…

In het vroege heelal worden sterrenstelsels omhuld door een soort mist: een wolk van waterstof. Bij stelsels in het latere heelal is die mist verdwenen. Sterrenkundige Jorryt Matthee slaagde er voor het eerst in het optrekken van die mist in beeld te brengen. Promotie op 19 september.

Journalist Sander van Hoorn start vrijdag 2 oktober met zijn lezingenreeks ‘Hét Midden-Oosten bestaat niet.’ De lezingen worden georganiseerd door het Leiden University Centre for the Study of Islam and Society (LUCIS). ‘Als het goed is, begrijpen mensen na mijn lezingen net iets minder van het Midd…

De Dick Stufkens Prijs 2011 is toegekend aan Dr. Sergio Ioppolo voor zijn proefschrift “Surface Formation Routes of Interstellar Molecules”. Hierin beschrijft hij de constructie en toepassing van een instrument waarin op laboratoriumschaal de interstellaire condities en de chemische reacties, die daaronder…

Gladde platina-elektrodes worden ruwer en slijten door herhaalde oxidatie-reductiecycli, waardoor op nanometer-schaal heuveltjes ontstaan. Leidse chemici Leon Jacobse en Marc Koper, en natuurkundige Marcel Rost ontdekten met een unieke tunneling microscoop hoe dat in zijn werk gaat.

Vijf jaar na het begin van de ‘Arabische Lente’ lijkt alleen in Tunesië succes te zijn geboekt. Maar is dat eigenlijk wel zo? Het Leids Universitair Centrum voor de Studie van Islam en Samenleving (LUCIS) organiseert vrijdag 12 februari een paneldiscussie over dit actuele thema.

Splinternieuwe technieken om erfelijke informatie in kaart te brengen en er gerichte veranderingen in aan te brengen, maar ook de bruikbaarheid van big data in veredelingsonderzoek. Daaruit bestond het programma voor een delegatie van groenteveredelingsbedrijf Rijk Zwaan, die op woensdag 29 maart de…

Sinds de oprichting is LUC een college voor onderwijsontwikkeling en experimentatie. In de missie van het college wordt LUC beschreven als "een plek van innovatie op het gebied van didactiek, curriculumontwerp en studentwelzijn." Deze visie wordt toegepast via een studentgerichte benadering in het onderwijs…

Ilze Bot wil hart- en vaatziekten helpen verminderen. Daarvoor kijkt ze onder meer naar de mestcel die ons beschermt tegen ziekten. Maar die ons soms ook ziek maakt.

Het slotseminar van het Leiden Leadership Programme (LLP) vond plaats op 21 juni. Na een jaar had werken, sloot de eerste lichting masterstudenten het programma af. Vice-rector Simone Buitendijk opende de bijeenkomst. ‘Jullie zijn de leiders van de toekomst.’

Criminologiedocent Maarten Kunst is een van de vijf genomineerden die kans maakt op de LSr-Onderwijsprijs, de prijs voor de beste docent van het jaar. Zijn formule? ‘Nooit vertrouwen op hetzelfde kunstje.'

Hij speelt zelf piano, maar voert als onderdeel van zijn promotie een compositie op pvc-buizen uit. Componist Paul Craenen (1972) onderzoekt plaats en rol van het lichaam in de muziek. ‘Ik ben geïnteresseerd in wat aan het klankresultaat voorafgaat.’

Elke masterstudent Politicologie aan de Universiteit Leiden sluit de opleiding af met een scriptie. Daarmee krijgen studenten de kans om zich volledig te verdiepen in een onderwerp naar keuze en zelfstandig onderzoek te doen. Het schrijven van de scriptie is een intensief proces dat toewijding, oog…

In 2025 geven de beste onderzoekers college en is het contact tussen studenten en docenten kleinschaliger en intensiever. Groei van het aantal universitaire studenten is niet langer de ambitie. Dat staat in de visie 'Goedemorgen professor; Visie op studeren in een nieuwe tijd’ die de Nederlandse universiteiten…

De Universiteit Leiden raakt steeds meer doordrongen van het belang van het thema diversiteit en inclusiviteit, maar er is nog veel ruimte voor verbetering. Dat is de hoofdboodschap uit het eerste jaarverslag van de Klankbordgroep Diversiteitsbeleid, dat op 15 februari aan vicerector Hester Bijl werd…

Godsdienst/Levensbeschouwing is een mooi en lastig vak. De status ervan is laag, de voorkennis van de leerlingen gering en hun motivatie soms ver te zoeken. Toch willen veel docenten bijdragen aan de levensbeschouwelijke ontwikkeling van hun leerlingen. Jeannette den Ouden, promovendus bij het ICLON,…

In de brochure ‘Wetenschap met de ramen wijd open’ geven acht hoogleraren in de sociale en geesteswetenschappen advies aan collega’s die impact willen maken met hun onderzoek. Onder hen zijn de Leidse hoogleraren Andrea Evers en Leo Lucassen. De brochure, een uitgave van de Sociaal-Wetenschappelijke…

Tijdens de opening van het academisch jaar wordt traditiegetrouw de LUS Onderwijsprijs uitgereikt aan de beste docent op de universiteit. Maak kennis met de genomineerden. Deze week: Kim Beerden.